Năm 2000, khi tôi vừa tròn 2 tuổi, đúng vào thời khắc chuyển giao thế kỷ, bố tôi mang về nhà một chiếc máy tính để bàn HP Brio hoàn toàn mới, một cỗ máy hiện đại bậc nhất thời bấy giờ. Chiếc PC đó nhanh chóng trở thành huyết mạch của tôi, đặc biệt là khi tôi khám phá và nuôi dưỡng tình yêu mãnh liệt dành cho game trên cỗ máy nhỏ bé với vỏn vẹn 64 MB RAM và CPU Intel Pentium III đó.
Trong suốt nhiều năm, hầu hết các tựa game tôi chơi trên chiếc PC ấy đều đã lỗi thời, thậm chí có cái còn ra đời từ thế kỷ trước. Nhanh chóng tua đến hiện tại, tôi đã chơi thêm rất nhiều game ra mắt trước tháng 12 năm 1998 – thời điểm tôi chào đời, nhờ vào các trình giả lập (emulator) cho phép tôi trải nghiệm những tựa game từ các nền tảng mà tôi không có cách nào chơi được vào đầu những năm 2000.
Dù tôi có thể đã chơi một số trong số chúng năm nay, vài năm trước, hay thậm chí hai thập kỷ trước, những tựa game kinh điển thập niên 90 này vẫn tiếp tục giữ vững giá trị như những trải nghiệm giải trí chất lượng từ đầu đến cuối. Nhìn lại, chúng không ngừng khiến tôi kinh ngạc, khiến tôi tự hỏi các nhà phát triển đã “phù phép” thế nào để tạo ra những trò chơi tuyệt vời như vậy từ tận những năm 90 của thế kỷ trước.
11. Super Tennis (SNES) — 1991
Game thể thao hay nhất trên SNES, không thể phủ nhận
Super Tennis trên Super Nintendo đã 34 năm tuổi, thế nhưng, nó vẫn là một trong những tựa game tennis hay nhất mà tôi từng có vinh dự được chơi. Tôi lớn lên với Virtua Tennis và thỉnh thoảng là Top Spin, nhưng sau nỗi thất vọng mang tên TopSpin 2K25, tôi đã quay ngược về năm 1991 để giả lập Super Tennis thông qua RetroArch.
Thật khó hiểu khi một tựa game tennis lại có thể tuyệt vời đến thế — những cú giao bóng xoáy, những pha đôi công, những cú cắt bóng và topspin đều rất chính xác, hitbox không quá khắt khe nhưng bạn vẫn phải canh thời gian chuẩn xác. Game còn có một danh sách đầy đủ hai mươi nhân vật có thể chơi được, tất cả đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng. Trò chơi cho phép bạn lựa chọn giữa cả ba loại sân, và tốc độ di chuyển cùng cú đánh của bạn thực sự thay đổi tùy theo mặt sân. Tất cả những điều đó trong một tựa game ra đời năm 1991? Đó là lý do tại sao Super Tennis vẫn là một trong những game yêu thích nhất mọi thời đại của tôi, và tại thời điểm viết bài này, tôi có ba bản lưu khác nhau của trò chơi — một trên iPhone, một trên laptop thông qua Snes9x, và một trên RetroArch của PC.
10. Wolfenstein 3D (MS-DOS) — 1992
Tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất đầu tiên của tôi
Khoảng năm 2006, bạn bè khắp khu phố tôi sống thường xuyên qua nhà tôi để chơi PC, và chúng tôi đều cùng chơi Wolfenstein 3D — mỗi người một mạng. Vào thời điểm đó, ý tưởng mở cửa, bắn những kẻ thù to lớn, và tiến trình theo cấp độ đều rất mới lạ đối với chúng tôi, đến nỗi không có gì khác quan trọng hơn khoảng thời gian chúng tôi chơi game.
Ngày nay, đây là một trong những tựa game đầu tiên tôi cho bạn gái mình chơi sau khi giới thiệu cô ấy với thế giới game, trong một khóa học cấp tốc về các tựa game huyền thoại. Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên tôi ép sát vào tường, liên tục nhấn phím cách cho đến khi tìm thấy khu vực bí mật đầu tiên trong game, đầy ắp bộ cứu thương, kho báu và khẩu Tommy gun. 33 năm sau, Wolfenstein 3D vẫn tiếp tục khiến tôi kinh ngạc, và không có gì ngạc nhiên khi trò chơi này trở thành một trong những nền tảng quan trọng đằng sau thể loại game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) như chúng ta biết ngày nay.
Hình ảnh sản phẩm của tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất Wolfenstein 3D, một trong những trò chơi kinh điển đầu tiên định hình thể loại FPS.
9. Top Gear 2 (SNES) — 1993
Một trong những game đua xe xuất sắc nhất trên SNES
Tôi đã có niềm vui được chơi cả hai tựa game Top Gear từ thời SNES trên một chiếc máy console nhái trong kỳ nghỉ hè, khi tôi mới mười tuổi. Trò chơi — mà tôi và một người bạn khám phá trong thời gian mất mạng Internet — ngay lập tức cuốn hút tôi. Nhiều năm sau, khi chơi lại Top Gear 2 qua RetroArch, tôi cảm thấy thật siêu thực, bởi vì tôi biết mọi ánh mắt đều đổ dồn vào tôi và chiếc điện thoại khi tôi vui vẻ lao vun vút trên dải Las Vegas.
Trong Top Gear 2, bạn có thể thay đổi động cơ, tinh chỉnh hộp số, quyết định loại bánh răng, chọn loại lốp cho xe của mình và nhiều hơn thế nữa. Trong một cuộc đua, không chỉ là giữ một nút để đi nhanh — bạn vẫn phải quản lý nhiên liệu, vòng tua máy, và cả hư hỏng xe. Tất cả những tính năng và cơ chế này có thể là điều bình thường trong các game đua xe ngày nay, nhưng đối với một tựa game đã 32 năm tuổi, những đặc điểm này, cùng với một gameplay chắc chắn và cực kỳ thỏa mãn, đã khiến nó mãi mãi được biết đến là một trong những game đua xe SNES vĩ đại nhất mọi thời đại.
8. Mario Kart 64 (N64) — 1996
Tôi chưa bao giờ sở hữu một chiếc Nintendo N64. Thậm chí, tôi còn không biết console này tồn tại cho đến tận đầu những năm 2000, và đến lúc đó, tôi đã trở thành một game thủ PC và Xbox 360, trước khi chuyển sang PlayStation của Sony. Thật là một nỗi đau khi tôi chưa bao giờ có thể chơi Mario Kart với bạn bè như tôi biết một nửa thế giới đã làm, đơn giản vì không ai trong chúng tôi có máy Nintendo ngay từ đầu.
Tuy nhiên, để tìm lại một tuổi thơ mà tôi chưa từng có, tôi đã thử tất cả các trình giả lập Nintendo mà tôi có thể. Và thế là, chơi lại Mario Kart 64 thông qua Project64 có lẽ là khám phá và niềm vui lớn nhất của tôi. Đến tận hôm nay, game vẫn cực kỳ vui để chơi, với những đường đua rực rỡ, các nhân vật biểu tượng và cơ chế drift tuyệt vời mà thực sự có vẻ như mới ra mắt vài năm thay vì ba thập kỷ. Thật kinh ngạc làm sao Nintendo đã có thể mang đến tất cả sự hỗn loạn mượt mà, chia đôi màn hình đó từ tận năm 1996, và nó sẽ tiếp tục khiến tôi phải trầm trồ.
Ảnh chụp màn hình gameplay đầy màu sắc của Mario Kart 64, một game đua xe huyền thoại trên Nintendo 64.
Tổng hợp hình ảnh trong game Mario Kart 64, thể hiện các nhân vật biểu tượng và đường đua đa dạng, mang đến trải nghiệm đua xe vui nhộn.
7. Grand Theft Auto (Windows) — 1997
“Cái gì? Chúng ta thực sự có thể lên bất kỳ chiếc xe nào mình muốn sao?” Đó là câu tôi đã hỏi anh trai mình, đầy bàng hoàng, khi tôi chơi Grand Theft Auto lần đầu tiên vào khoảng ba hoặc bốn tuổi. Tựa game mô phỏng tội phạm với nhịp độ điên cuồng này đã mở đường cho có lẽ là series game sung mãn nhất mà ngành công nghiệp game từng biết đến. Grand Theft Auto khiến bạn đi từ điểm A đến điểm B, cướp xe, đón người và đâm vào bất cứ thứ gì di chuyển.
Đối với tôi lúc bốn tuổi, đây là điều tôi chưa từng thấy trước đây (mặc dù, thành thật mà nói, danh sách đó khá dài ở độ tuổi đó). Tôi đã chơi lại bản GTA gốc gần đây, thực tế là nó cũng nằm trong danh sách các game tôi đã cho bạn gái mình chơi. Chuyển động đột ngột và việc phải vật lộn để điều khiển xe là điều mà tất cả chúng tôi đều phải thành thạo, và cô ấy cũng vậy. Dù sao, nó thực sự đã làm tôi choáng váng hồi đó. Nhìn lại, game khá đơn giản và điều khiển có cảm giác nặng nề. Tuy nhiên, tôi vẫn nhớ khoảnh khắc chơi GTA gốc đã kinh ngạc đến nhường nào đối với tôi khi còn bé, và nó xứng đáng có một vị trí trong danh sách này.
Hình ảnh tổng hợp từ Grand Theft Auto (GTA) bản gốc, tựa game hành động tự do mở đường cho thể loại thế giới mở đình đám.
6. Tekken 3 (PlayStation) — 1997
Connectix Virtual Game Station — đó là trình giả lập tôi đã sử dụng để chơi Tekken 3 trên máy tính Windows của mình, và tôi chắc chắn đã chơi tựa game đó liên tục trong năm năm trời. Từ năm 2004 đến 2009, đây là trò chơi duy nhất đối với tôi. Thậm chí, đây là một trong hai game duy nhất tôi từng thuyết phục được bố mình chơi, game còn lại là DX-Ball.
Mỗi khi có bạn bè đến chơi, hoặc bất kỳ người anh em họ nào ghé qua, Tekken 3 là trò duy nhất chúng tôi chơi, cùng nhau bấm nút loạn xạ và tìm ra các chiêu thức siêu cấp. Thậm chí còn có một khu trò chơi điện tử (arcade) địa phương mà tôi thường xuyên ghé thăm mỗi khi phải đi khám bác sĩ, nơi tôi vẫn nhớ mình đã “đánh bại” đứa nhóc tự xưng là nhà vô địch của khu arcade đó. Tất cả những gì tôi làm là liên tục dùng chiêu đâm kiếm của Yoshimitsu để giành chiến thắng, và không gì có thể dập tắt nụ cười trên khuôn mặt tôi.
Tôi vẫn chơi Tekken 3 trong giờ nghỉ giữa giờ làm việc, và đặc biệt là trên các chuyến bay. Vì tôi không bao giờ đi du lịch mà không mang theo PS5, tôi luôn có sẵn hai tay cầm, và tất cả chỉ mất một trận đấu 1v1 ngẫu hứng trên điện thoại với người ngồi cạnh tôi trên một chuyến bay bị hoãn để tôi nhận ra trò chơi này vẫn giữ vững phong độ đến mức nào ngày nay, gần ba thập kỷ sau.
Ảnh chụp màn hình game Tekken 3 trên PlayStation, thể hiện các trận đối kháng nảy lửa giữa các võ sĩ huyền thoại.
5. Need for Speed II (Windows) — 1997
Một tựa game tuyệt vời khác mà tôi đã chơi khi lớn lên, và cũng cho bạn gái tôi chơi để cô ấy làm quen với các game đua xe, đó là Need for Speed II. Tôi đặc biệt lớn lên với phiên bản Special Edition, có thêm chiếc xe bonus FZR 2000 và một vài đường đua khác. Tất nhiên, đối với tôi, tất cả là về đường đua bí mật ‘Hollywood’, Monolithic Studios, nơi tôi lái xe như một con khủng long khổng lồ.
Tuy nhiên, việc cho bạn gái tôi chơi tựa game này (mà cô ấy vẫn thỉnh thoảng chơi) đã khiến tôi nhận ra các game đã được hoàn thiện đến mức độ điên rồ như thế nào vào năm 1997. Đường đua Outback, nơi bạn chạy dọc bờ biển và sau đó là một đường cao tốc bụi bặm, thực sự có hiệu ứng hạt làm cản trở tầm nhìn của bạn khi bạn đi quá nhanh, và chỉ riêng điều đó đã khiến tôi kinh ngạc về việc tựa game này đã “lão hóa” một cách tuyệt vời đến thế nào qua nhiều năm.
4. Blood (MS-DOS) — 1997
Blood thực ra là tựa game gần nhất trong danh sách này mà tôi có vinh dự được chơi. Tất nhiên, với tư cách là người có PC chạy Windows vào đầu những năm 2000, tôi thực sự không tương tác với các game thời DOS chính gốc, mà chỉ là các bản port. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu và nói về chúng khá nhiều, tôi nhận ra kỷ nguyên đó tuyệt vời đến mức nào. Một trong những ví dụ rất điển hình của kỷ nguyên DOS chắc chắn là Blood, được phát triển trên Build Engine. Chắc chắn, xét cho cùng, nó là một bản nhái Doom/Quake, nhưng nó có rất nhiều cá tính đến nỗi tôi vẫn thấy mình chơi lại bản remaster của nó bất cứ khi nào có thời gian.
Thậm chí, phiên bản DOS gốc vẫn là game đầu tiên tôi chơi trên RetroArch trên iPhone của mình trong các chuyến bay và đi taxi, và nhờ thỉnh thoảng bị kẹt xe kinh khủng, tôi đã đi sâu vào tập thứ tư của game. Điều khiến tôi kinh ngạc nhất về Blood là sức hút của nó, từ những xác chết la hét và zombie cười khúc khích, cho đến nhân vật chính nói những câu thoại dí dỏm và sự đa dạng to lớn trong các cấp độ và địa điểm. Nó hài hước, tự nhận thức và cực kỳ thú vị xuyên suốt, khiến nó trở thành một trong những game hay nhất của thập niên 90. Bản remaster hiện đại của nó là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt đối, tôi phải nói.
Ảnh chụp màn hình từ Blood: Fresh Supply, phiên bản remaster của tựa game bắn súng kinh dị phong cách DOS với không khí u ám.
3. The House of the Dead (Windows) — 1998
Tôi đã chơi The House of the Dead vào năm 2021, khi một người bạn nhắc đến nó là trò chơi duy nhất họ từng chơi khi còn nhỏ. Ba mươi phút sau, tôi đã tải game về, và điều tiếp theo tôi biết là tôi đang bắn vào zombie, gargoyle và đủ loại sinh vật kỳ lạ. Thậm chí, game còn có các đường đi phân nhánh và thiết kế cấp độ tuyệt vời, và không có lần chơi nào của tôi là giống nhau, với toàn bộ khu vực bị chặn tùy thuộc vào các quyết định tức thời bạn đưa ra trong quá trình chơi.
Không có gì ngạc nhiên khi phiên bản arcade của trò chơi này đã làm mưa làm gió trên toàn thế giới, và phiên bản PC chỉ làm tăng thêm sự thú vị với một chế độ bổ sung và nhiều nhân vật có thể chơi được với vũ khí độc đáo. Tôi thậm chí đã chơi bản remake năm 2022, mà phần lớn tôi khá yêu thích, nhưng thực sự không có gì sánh bằng bản gốc. Đây là một trò chơi mà tôi đã chơi ở tuổi 23, và nó vẫn khiến tôi kinh ngạc với lối chơi được thiết kế tốt và chặt chẽ đến nhường nào.
Màn chơi mở đầu trong The House of the Dead, một tựa game bắn súng kinh dị arcade nổi tiếng với lũ zombie.
Tổng hợp hình ảnh từ The House of the Dead, minh họa gameplay bắn súng góc nhìn thứ nhất với các sinh vật kỳ dị và môi trường đa dạng.
2. Metal Gear Solid (PlayStation) — 1998
Metal Gear Solid ra mắt chỉ vài tháng trước khi tôi chào đời, và tôi đã khám phá ra nó hoàn toàn tình cờ. Sau khi chơi Splinter Cell: Chaos Theory và phải lòng lối chơi lén lút, có phương pháp của nó, tôi đọc một bài đánh giá trên một tạp chí game địa phương so sánh nó với MGS, gọi MGS là chuẩn mực. Một cuộc tìm hiểu sâu sau đó, và tôi đã khởi động CVGS để trải nghiệm tựa game PlayStation này. Điều tiếp theo tôi biết là mình hoàn toàn bị cuốn hút. Không phải lối chơi lén lút hay hành động bắn súng của MGS làm tôi kinh ngạc — mà là cách trình bày, tham vọng, và quy mô điện ảnh tuyệt đối của nó.
Điều làm tôi choáng váng là mọi thứ được thiết kế chặt chẽ đến nhường nào, từ đầu đến cuối. Trong MGS, không có khoảnh khắc nào bị lãng phí. Mỗi đoạn cắt cảnh, mỗi cuộc gọi Codex, và mỗi lần phá vỡ bức tường thứ tư kỳ lạ đều có chủ ý, được trau chuốt và khó quên. Ba thập kỷ sau, nó vẫn là một kiệt tác trong thiết kế game, chứng minh rằng khi một nhà phát triển không bỏ qua bất cứ chi tiết nào, tác phẩm của họ thực sự trở nên vượt thời gian.
Lời kết: Giá trị vượt thời gian của những huyền thoại công nghệ
Những tựa game từ thập niên 90 đã chứng minh rằng công nghệ có thể thay đổi, nhưng giá trị cốt lõi của một trải nghiệm giải trí xuất sắc thì không bao giờ lỗi thời. Dù là những pha đua xe đầy kịch tính, những trận đối kháng nảy lửa, hay những cuộc phiêu lưu đầy bí ẩn, các game thủ Việt Nam vẫn có thể tìm thấy niềm vui và sự hứng thú trong những tác phẩm kinh điển này. Chúng không chỉ là những trò chơi, mà còn là một phần ký ức, một minh chứng cho sự sáng tạo không giới hạn của ngành công nghiệp game.
Bạn đã từng chơi những tựa game nào trong danh sách này? Hoặc bạn có những tựa game kinh điển thập niên 90 nào khác mà bạn muốn chia sẻ? Hãy để lại bình luận bên dưới để cùng nhau sống lại những ký ức tuổi thơ đầy đẹp đẽ và khám phá thêm những viên ngọc quý của kỷ nguyên vàng này nhé!