Trong những năm gần đây, cộng đồng game thủ chứng kiến một xu hướng không mấy dễ chịu: giá game ngày càng tăng cao. Không chỉ mức giá cơ bản của các tựa game mới đã nhảy vọt lên 70 USD (khoảng 1.7 triệu VNĐ), mà một số trò chơi như Mario Kart World hay The Outer Worlds 2 còn có giá lên tới 80 USD (gần 2 triệu VNĐ). Thậm chí, nhiều phiên bản đĩa vật lý giờ đây không còn chứa toàn bộ nội dung game. Một trong những biểu hiện rõ rệt nhất của xu hướng này là sự phổ biến của các phiên bản “Premium” có giá 100 USD (hơn 2.5 triệu VNĐ). Mặc dù tên gọi “Premium” nghe có vẻ cao cấp và gợi nhớ đến các phiên bản sưu tầm đặc biệt (Collector’s Edition) từng tồn tại, nhưng thực tế, chúng lại hoàn toàn khác biệt. Những khác biệt này cho thấy rõ ràng rằng các phiên bản “Premium” hiện đại chỉ tồn tại nhằm mục đích tăng doanh thu trung bình trên mỗi bản game bán ra, tạo gánh nặng tài chính không đáng có cho game thủ Việt Nam.
Nintendo Switch 2 đắt đỏ với mưa tiền xu
“Premium” Edition Hiện Đại Là Gì? Giá Trị Số Hay Giá Trị Thực?
Để hiểu rõ hơn về các phiên bản “Premium” đang gây tranh cãi, chúng ta cần phân biệt chúng với các phiên bản sưu tầm thực sự (Collector’s Edition). Tựa game Doom: The Dark Ages là một ví dụ điển hình, khi có cả hai loại phiên bản này, giúp ta thấy rõ sự khác biệt cốt lõi.
Phân biệt rõ Collector’s Edition và Premium Edition
- Collector’s Edition: Đây là phiên bản giá cao (ví dụ, phiên bản sưu tầm của Doom: The Dark Ages có giá 200 USD) đi kèm với các vật phẩm vật lý độc đáo như tượng nhân vật, hộp đĩa kim loại (steelbook). Các vật phẩm kỹ thuật số từ phiên bản Premium thường cũng được bao gồm trong Collector’s Edition. Giá trị của chúng nằm ở trải nghiệm sưu tầm hiện vật, mang tính trưng bày và lưu giữ lâu dài.
- Premium Edition: Trong khi đó, phiên bản “Premium” của Doom: The Dark Ages (chỉ đắt hơn bản thường 30 USD) lại khác biệt. Dù có cả bản vật lý lẫn kỹ thuật số, điểm khác biệt chính nằm ở các vật phẩm hoàn toàn là kỹ thuật số. Với số tiền bỏ ra thêm, người chơi nhận được nhạc nền, sách ảnh kỹ thuật số, các bộ skin nhân vật và, điều gây tranh cãi lớn nhất, quyền truy cập sớm vào game chỉ vài ngày. Vấn đề lớn ở đây là tất cả những gì bạn nhận được cho số tiền thêm này đều là các vật phẩm kỹ thuật số, với giá trị sử dụng và sở hữu thấp hơn nhiều so với vật phẩm vật lý.
Ảnh bìa game Doom The Dark Ages
Quyền Truy Cập Sớm: Đòn Bẩy FOMO (Sợ Bỏ Lỡ) Hay Sự Trì Hoãn Phát Hành?
Tiếp tục với ví dụ Doom: The Dark Ages, hoặc bất kỳ game nào khác đang được bán trên các cửa hàng game hiện nay như Tony Hawk’s Pro Skater 3 + 4, có thể thấy rõ chiêu trò của quyền truy cập sớm.
Các vật phẩm kỹ thuật số và chiêu trò “truy cập sớm”
Các vật phẩm kỹ thuật số như nhạc nền và sách ảnh nghe có vẻ hấp dẫn trên lý thuyết, nhưng việc sử dụng chúng trên console thường bất tiện, đòi hỏi phải khởi chạy một ứng dụng riêng biệt. Chẳng hạn, một game thủ có thể nghe nhạc nền của Doom: The Dark Ages, nhưng chắc chắn sẽ không phải thông qua một ứng dụng trên Xbox hay PlayStation. Các bộ skin nhân vật cũng đã trở nên quá phổ biến trong các phiên bản này, biến những nội dung mà lẽ ra có thể mở khóa được trong quá khứ thành những “phần thưởng” bị khóa sau một mức giá cao hơn.
Phần đáng chỉ trích nhất chính là quyền truy cập sớm. Các nhà phát hành quảng cáo đây là một đặc quyền, một sự kiện ra mắt đặc biệt. Tuy nhiên, trên thực tế, đó chỉ là việc một công ty trì hoãn ngày phát hành chính thức của phiên bản tiêu chuẩn vài ngày để ép buộc người chơi phải trả thêm tiền. Bạn đang trả tiền để có thể chơi game sớm hơn ba ngày so với người khác. Khi ba ngày đó trôi qua, phiên bản “Premium” 100 USD đột nhiên mất đi phần lớn giá trị “sớm” của nó, trong khi giá bán vẫn không đổi. Đây không phải là “truy cập sớm” mà là sự chậm trễ cố ý đối với phiên bản tiêu chuẩn, nhằm tạo ra cảm giác “bỏ lỡ” (FOMO – Fear Of Missing Out) trong cộng đồng game thủ, thúc đẩy họ chi tiền nhiều hơn.
Gói DLC Chưa Tiết Lộ: Mua “Hứa Hẹn” Thay Vì “Nội Dung”?
Không phải mọi phiên bản “Premium” 100 USD đều đi kèm quyền truy cập sớm, nhưng chúng lại tìm thấy một cách mới để bán các gói mở rộng (Season Pass). Khi Season Pass mới ra mắt, đã có làn sóng phản đối từ cộng đồng game thủ về việc phải trả tiền cho nội dung tải xuống (DLC) mà chưa hề được phát hành. Một số công ty đã cố gắng lách luật bằng cách chỉ bán DLC thông qua Season Pass, nhưng một cách mới để “nhét” chúng vào giỏ hàng của người dùng đã xuất hiện từ các phiên bản “Premium”.
Trả tiền cho DLC chưa được công bố tiềm ẩn nhiều rủi ro
Ví dụ, phiên bản kỹ thuật số “Super Deluxe” giá 130 USD của Borderlands 4 không chỉ bao gồm nhiều skin và vật phẩm trang trí độc quyền, mà còn có cả “Vault Hunter Pack” – gói này hứa hẹn hai DLC hậu phát hành, giới thiệu hai nhân vật mới và các khu vực cốt truyện mới. Điều này nghe có vẻ ổn, nhưng bạn đang trả tiền cho DLC mà bạn thậm chí còn chưa biết nội dung của nó sẽ như thế nào, cho một tựa game mà bạn còn chưa được trải nghiệm. Hơn nữa, không có cách nào để biết gói này bao gồm bao nhiêu phần của tổng số DLC hậu phát hành. Nếu gói này chỉ là 2 trong số 6 DLC dự kiến, thì đột nhiên, nó không còn là một món hời nữa. Đây là một chiến lược bán hàng mà người chơi phải đặt niềm tin vào “lời hứa” của nhà phát hành thay vì nội dung thực tế, tiềm ẩn rủi ro về giá trị và chất lượng không tương xứng.
Bìa game Borderlands 4 với biểu tượng Vault Hunter đặc trưng
Lựa Chọn Của Game Thủ: Có Thật Sự Không Bắt Buộc Phải Mua?
Mặc dù có rất nhiều công ty game đã tham gia vào xu hướng này, với Xbox là một trong những “thủ phạm” chính, nhưng vẫn có những nhà phát hành đi ngược lại.
Nintendo và sự lựa chọn của game thủ
Đáng khen ngợi, Nintendo, dù có một số game giá 80 USD, nhưng hãng hầu như không bao giờ tạo ra các phiên bản đặc biệt kiểu “Premium” hay cung cấp quyền truy cập sớm trả phí cho các tựa game của mình. Mặc dù một số người có thể mong muốn Nintendo tạo ra các phiên bản sưu tầm thực sự cho những trò chơi được yêu thích, nhưng việc không bị áp lực phải trả thêm 30 USD để chơi Donkey Kong Bananza sớm hai ngày là một sự đánh đổi đáng giá.
Mặt khác, một sự thật rõ ràng là bạn không bắt buộc phải mua những phiên bản này. Bạn có thể cảm thấy bị bỏ lỡ khi thấy người khác đăng bài về game trong giai đoạn truy cập sớm, nhưng nếu bạn có thể kiên nhẫn, điều đó sẽ không thực sự quan trọng. Hơn nữa, không chỉ không cần mua game khi chúng mới ra mắt, bạn thường có thể tiết kiệm đáng kể bằng cách đợi vài tháng để săn các đợt giảm giá mạnh. Dĩ nhiên, nếu bạn là kiểu người mua game theo cách này, có lẽ bạn sẽ không bao giờ cảm thấy bị cám dỗ bởi việc trả tiền cho quyền truy cập sớm ba ngày.
Mario Kart World – ví dụ về game Nintendo không có Early Access
Kết Luận: “Premium” Editions – Tăng Giá Mà Giảm Giá Trị?
Tóm lại, điều khiến các phiên bản “Premium” chỉ chứa các phần thưởng kỹ thuật số với mức giá tăng thêm trở nên đáng phê phán chính là giá trị chúng mang lại quá nhỏ so với chi phí bỏ ra. Điều này đặc biệt đúng với quyền truy cập sớm. Vẫn còn rất nhiều tựa game sắp ra mắt trong năm nay cũng áp dụng mô hình này, điển hình như The Outer Worlds 2 và Madden 26.
Mặc dù tất cả các game này đều quảng cáo “truy cập sớm”, điều quan trọng là phải nhận ra rằng đây không phải là sự thật. Thay vào đó, ngày ra mắt thực tế chính là thời điểm quyền truy cập sớm bắt đầu, và ngày phát hành của phiên bản tiêu chuẩn đang bị trì hoãn một cách có tính toán để kiếm thêm tiền từ người tiêu dùng. Dù khó có thể mong đợi thực trạng này sẽ biến mất sớm, chúng tôi hy vọng rằng việc cộng đồng game thủ cân nhắc kỹ lưỡng và không mua các phiên bản này có thể khiến chúng trở nên ít phổ biến hơn trong tương lai. Hãy là một người chơi thông thái, đừng để những chiêu trò marketing làm ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu của bạn.