Obsidian từ lâu đã trở thành cánh cửa mở ra khả năng cải thiện năng suất cá nhân cho nhiều người dùng. Ban đầu, tôi chỉ tìm kiếm một cách tốt hơn để sắp xếp các ghi chú của mình. Nhưng điều tôi không ngờ tới là nó đã trở thành trung tâm hoặc nơi chứa đựng mọi thứ tôi làm. Tôi luôn gặp khó khăn với rào cản giữa việc lên ý tưởng và thực thi, đặc biệt khi phải xử lý nhiều nghiên cứu, thời hạn và nhiều công việc khác nhau giữa các nhóm. Các công cụ quản lý tác vụ và dự án truyền thống thường cứng nhắc và đôi khi gây cản trở nhiều hơn là hỗ trợ. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa cấu trúc và tính linh hoạt của Obsidian đã thực sự hiệu quả với tôi. Nó cho phép tôi xây dựng một quy trình làm việc phản ánh cách tôi tư duy – trực quan, theo ngữ cảnh và tự do phóng to, thu nhỏ khi cần.
Cốt lõi của quy trình làm việc này là hai plugin mạnh mẽ: Canvas và Dataview. Canvas mang lại cái nhìn tổng quan. Đây là nơi tôi phác thảo những ý tưởng lộn xộn trước khi chúng biến thành hành động. Ngược lại, Dataview là cách tôi tự động hóa cấu trúc. Nó giống như một bảng điều khiển trực tiếp, giúp tôi rút ra ý nghĩa từ sự hỗn loạn của các ghi chú markdown. Plugin này là yếu tố thay đổi cuộc chơi, giúp chuyển đổi ghi chú tĩnh thành một cơ sở tri thức động, liên kết với nhau. Cùng với nhau, chúng nâng cao trải nghiệm Obsidian cho tôi và có thể làm điều tương tự cho bạn.
Logo các ứng dụng năng suất Feedly, TickTick, Google Calendar minh họa cho giải pháp quản lý hiệu quả hơn
Canvas – Không Gian Sáng Tạo Cho “Bộ Não Thứ Hai” Kỹ Thuật Số
Lập Kế Hoạch Và Tái Tư Duy Trong Obsidian Canvas
Giao diện Obsidian Canvas là một yếu tố quan trọng khiến tôi luôn quay lại ứng dụng này, bất chấp việc đã thử hàng tá ứng dụng năng suất khác. Giao diện này được thiết kế để mang lại cảm giác như một bảng trắng kỹ thuật số, nơi mọi ghi chú, ý tưởng và liên kết có thể tự do trôi nổi. Tôi sử dụng nó như bước đầu tiên để lên kế hoạch cho bất kỳ dự án lớn nào. Dù là tổ chức một bài viết dài, thực hiện nghiên cứu sơ bộ hay phối hợp nội dung trên nhiều nền tảng, Canvas View luôn là điểm đến hàng đầu của tôi.
Có một sự giải phóng khi có thể kéo thả các ghi chú, liên kết và định vị lại chúng mà không làm phá vỡ cấu trúc của thư mục gốc. Tôi thường bắt đầu bằng cách tạo các thẻ cho các trụ cột lớn của dự án, như mục tiêu, kết quả, thời hạn, sau đó phân nhánh thành các thẻ nhỏ hơn cho nhiệm vụ, ghi chú tham khảo hoặc thậm chí là các suy nghĩ tức thời. Đôi khi, những thẻ này chỉ là các mục giữ chỗ, nhưng Obsidian giúp dễ dàng đưa các ghi chú hiện có vào Canvas. Trên thực tế, bạn thậm chí có thể liên kết nhiều chế độ xem Canvas để tạo các hệ thống phân cấp cụ thể theo dự án. Bố cục không gian giúp tôi hiểu được các mối quan hệ và khoảng trống theo cách mà một danh sách tuyến tính không bao giờ có thể làm được.
Thiết lập này thực sự tỏa sáng khi xử lý các ý tưởng giai đoạn đầu hoặc các dự án vẫn còn mơ hồ, chẳng hạn như phác thảo chiến lược nội dung cho một khách hàng mới hoặc tổng hợp các nguồn cho một bài viết chuyên sâu. Thay vì áp đặt một cấu trúc cứng nhắc quá sớm, Canvas cho phép tôi làm việc xuyên suốt sự hỗn loạn. Tôi có thể ném vào các bản nháp, ghi chú từ cuộc họp, tài liệu tham khảo phong cách, thậm chí cả dòng thời gian sơ bộ, và sắp xếp chúng trực quan cho đến khi mọi thứ ăn khớp. Và việc nhìn thấy mọi thứ được sắp xếp như vậy giúp tôi suy nghĩ rõ ràng hơn, mà không làm mất đi bức tranh lớn hoặc cách tiếp cận tổng thể đối với một bài viết.
Giao diện Obsidian Canvas hiển thị cách tổ chức và liên kết các ghi chú, ý tưởng một cách trực quan
Dataview – Biến Dữ Liệu Ghi Chú Thành Hệ Thống Động
Tận Dụng Dataview Để Bóc Tách Thông Tin Quan Trọng
Khi tôi đã phác thảo mọi thứ trong Canvas, tôi sử dụng plugin Dataview để làm rõ các chi tiết nhỏ hơn. Dataview hoạt động như một ngôn ngữ truy vấn cho các ghi chú của bạn. Tôi sử dụng metadata một cách tỉ mỉ. Các trường như status (trạng thái), priority (ưu tiên), due (hạn chót) và project (dự án) là xương sống của thư mục Obsidian của tôi. Mỗi ghi chú là một phần của dự án đều được gắn thẻ (tag) phù hợp. Sau đó, sử dụng Dataview, tôi tạo các bảng điều khiển trực tiếp tự động hiển thị các tác vụ theo ưu tiên, nhóm ghi chú theo giai đoạn dự án hoặc gắn cờ bất kỳ điều gì quá hạn.
Ví dụ, Dataview giúp tôi theo dõi các đề xuất bài viết (pitch). Mỗi ghi chú pitch có các trường như outlet (nhà xuất bản), editor (biên tập viên), status (đã đề xuất, đã chấp nhận, đã xuất bản) và payment (thanh toán). Tôi có thể ngay lập tức tạo một bảng liệt kê mọi thứ đã được đề xuất nhưng chưa nhận được phản hồi, hoặc kéo ra một danh sách tất cả các bài đã xuất bản với hóa đơn chưa thanh toán. Tương tự, tôi dùng nó để quản lý thư viện trò chơi điện tử của mình. Mỗi ghi chú trò chơi bao gồm các trường như platform (nền tảng), completion status (trạng thái hoàn thành) và hours played (số giờ đã chơi). Với Dataview, tôi có thể hiển thị tất cả các trò chơi còn tồn đọng trên PS5, liệt kê những trò tôi đã hoàn thành trong năm nay hoặc nhóm mọi thứ theo thể loại. Mỗi ghi chú tự nó là độc lập, nhưng nhờ Dataview, chúng đều cùng cấp dữ liệu vào một hệ thống sống động tự tổ chức.
Cách tiếp cận này cũng có nghĩa là tôi có thể coi mỗi ghi chú dự án như một vật phẩm độc lập. Nó tồn tại độc lập trong thư mục, nhưng thông qua Dataview, nó trở thành một phần của một hệ thống lớn hơn. Đó là sức mạnh thực sự của Obsidian: nó biến các ghi chú của bạn thành một mạng lưới liên kết với nhau, có thể tham chiếu chéo từ bất cứ đâu.
Bảng Dataview trong Obsidian hiển thị cách theo dõi và quản lý thư viện trò chơi với các trường dữ liệu tùy chỉnh
Tại Sao Hệ Thống Này Hiệu Quả Với Tôi (Và Những Ai Nên Thử)
Điều tôi đánh giá cao nhất ở thiết lập này là nó không ép buộc tôi phải tách rời việc tư duy khỏi việc thực hiện. Tôi có thể duy trì trong một hệ sinh thái duy nhất và quy trình làm việc của tôi có thể thay đổi khi dự án phát triển. Ban đầu, tôi ở chế độ Canvas – thu nhỏ, đặt câu hỏi, di chuyển ý tưởng. Khi mọi thứ dần rõ ràng, tôi chuyển sang chế độ thực thi với Dataview, hiển thị các nhiệm vụ mà tôi cần tập trung.
Tôi biết hệ thống này được xây dựng dựa trên cách tôi tư duy. Nó trực quan, có tính mô-đun và hơi tỉ mỉ với metadata. Đó không phải là sở thích của tất cả mọi người. Một số người có thể thấy sự linh hoạt này quá mức. Những người khác có thể thích các công cụ có cấu trúc hơn như Notion hoặc Asana. Nhưng đối với tôi, Obsidian cho phép tôi xây dựng một hệ thống mang lại cảm giác tự nhiên nhưng vẫn đủ mạnh mẽ để xử lý sự phức tạp nghiêm trọng.
Và phần tốt nhất? Mọi thứ đều cục bộ. Không có máy chủ, không có phí đăng ký, không bị khóa nhà cung cấp. Chỉ là các tệp markdown, âm thầm hoạt động cùng nhau trong một hệ thống mà tôi cảm thấy giống như một phần mở rộng của bộ não mình hơn là một phần mềm. Hãy bắt đầu với một Canvas. Gắn thẻ ghi chú của bạn. Thêm một vài truy vấn Dataview. Bạn có thể sẽ ngạc nhiên về tốc độ bạn có thể sắp xếp thông tin mà trước đây bạn không biết cách tổ chức.
Khám phá thêm về Obsidian và các giải pháp năng suất khác trên blogcongnghe.net. Đừng quên để lại bình luận chia sẻ cách bạn tối ưu hóa quy trình làm việc của mình nhé!