Bạn có thể sở hữu CPU mạnh nhất thế giới kết hợp với card đồ họa (GPU) nhanh nhất, nhưng nếu chiếc PC gaming của bạn không có hệ thống tản nhiệt đủ tốt, bạn sẽ không thể khai thác tối đa hiệu năng từ phần cứng đắt tiền và mạnh mẽ đó. Thermal throttling (giảm hiệu năng do quá nhiệt) là một vấn đề phổ biến mà những người xây dựng PC thường gặp phải, đặc biệt khi xem xét mức tiêu thụ điện năng của các bộ vi xử lý và card đồ họa hiện đại dưới tải nặng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn bỏ qua yếu tố tản nhiệt khi xây dựng PC gaming, thường tiết kiệm chi phí ở các linh kiện quan trọng như tản nhiệt CPU, quạt case, keo tản nhiệt. Ngay cả những người đã có kinh nghiệm lắp ráp PC cũng mắc phải sai lầm về tản nhiệt; chẳng hạn, một sự sơ suất nhỏ khi cấu hình quạt case cũng có thể làm giảm hiệu suất của các linh kiện. Với kinh nghiệm xây dựng nhiều PC gaming trong thập kỷ qua, tôi đã rút ra được những bài học quý giá. Hãy cùng tìm hiểu về những yếu tố quan trọng mà mọi người thường bỏ qua khi xây dựng PC, những yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tản nhiệt và hiệu suất chơi game.
Hệ thống tản nhiệt nước cao cấp cho PC gaming
1. Cấu Hình Luồng Khí (Airflow) Không Tối Ưu
Việc lắp đặt nhiều quạt trong case là tốt, nhưng quan trọng hơn là cách bạn cấu hình chúng. Hãy nhớ rằng, bạn lắp quạt để quản lý luồng không khí bên trong case; do đó, bạn cần đảm bảo các quạt được định hướng chính xác ngay từ đầu. Nhiều người lắp quạt mà không xem xét đường đi của luồng không khí, thường tạo ra áp suất âm bên trong case và các điểm chết (dead spots).
Tôi đặc biệt khuyến nghị duy trì áp suất dương bên trong vỏ PC, điều này có thể thực hiện bằng cách có nhiều quạt hút (intake fans) hơn quạt đẩy (exhaust fans). Bạn có thể lắp quạt hút ở phía trước và dưới của case để đưa không khí mát vào, và dành phần trên cùng và phía sau cho quạt đẩy. Cấu hình này đảm bảo không khí mát được đẩy trực tiếp qua các linh kiện quan trọng như card đồ họa và bộ vi xử lý để tối đa hóa hiệu quả làm mát. Áp suất dương cũng giúp ngăn bụi tích tụ bên trong case (nếu bạn có bộ lọc bụi cho tất cả các quạt hút), vì case sẽ cố gắng đẩy không khí ra ngoài thay vì hút vào.
Case MSI MAG Forge 110R với cấu hình luồng khí áp suất dương: 3 quạt hút và 2 quạt đẩy
2. Chất Lượng và Cách Bôi Keo Tản Nhiệt Không Đúng
Hầu hết mọi người không chi tiền cho keo tản nhiệt, mặc dù chúng không đắt, vì chúng thường được bôi sẵn trên tản nhiệt CPU hoặc đi kèm trong hộp. Mặc dù đủ dùng, bạn hoàn toàn có thể cải thiện nhiệt độ CPU của mình với một loại keo tản nhiệt cao cấp trên thị trường như Arctic MX-6 hoặc Thermal Grizzly Kryonaut. Những loại keo này có độ dẫn nhiệt cao hơn đáng kể, giúp truyền nhiệt hiệu quả từ bề mặt CPU (die) sang bộ tản nhiệt. Nhờ đó, bạn có thể mong đợi nhiệt độ CPU giảm đi vài độ.
Ngoài ra, cách bạn bôi keo tản nhiệt lên CPU cũng quan trọng không kém. Trong nhiều năm, mọi người đã tin dùng phương pháp chấm một hạt nhỏ (dot hoặc pea method) để bôi keo. Tuy nhiên, với các CPU hiện đại có kích thước die lớn hơn, bạn có thể vô tình bôi quá ít keo, điều này có thể ảnh hưởng đến nhiệt độ CPU. Vì vậy, tôi cho rằng tốt hơn hết là nên trải đều keo tản nhiệt lên bề mặt IHS (Integrated Heat Spreader) của CPU để đạt độ phủ tối đa và hiệu quả làm mát cao nhất. Đồng thời, hãy nhớ thay keo tản nhiệt sau mỗi khoảng hai năm hoặc lâu hơn, vì keo bị khô sẽ làm tăng nhiệt độ CPU của bạn.
3. Sử Dụng Tản Nhiệt Stock Hoặc Giá Rẻ
Nếu bạn muốn nhiệt độ CPU tối ưu, bạn nên tránh xa các bộ tản nhiệt stock đi kèm CPU hoặc các loại tản nhiệt aftermarket giá rẻ bằng mọi giá. Các CPU hiện đại hoạt động rất nóng, đặc biệt là khi chơi game, vì vậy nếu bạn không thể kiểm soát nhiệt độ, bạn sẽ gặp phải tình trạng thermal throttling, trong đó CPU tự động giảm tốc độ xung nhịp để hạ nhiệt độ. Và nếu CPU không chạy ở tốc độ tối đa, bạn sẽ không nhận được hiệu suất cao nhất từ nó.
Tản nhiệt stock của AMD đang được lắp vào bo mạch chủ bằng tua vít
Đối với một CPU cao cấp như Ryzen 7 9800X3D, bạn cần một bộ tản nhiệt khí mạnh mẽ như Noctua NH-D15 hoặc một bộ tản nhiệt nước AIO 360mm như Arctic Liquid Freezer III. Ngay cả bộ tản nhiệt nước AIO 240mm cũng không thực sự vượt trội, trong khi tản nhiệt khí cao cấp thường có thể đánh bại hiệu suất của nó. Tương tự, khi mua card đồ họa, đừng chỉ chọn loại hai quạt vì nó rẻ hơn. Một GPU ba quạt với heatsink lớn hơn sẽ luôn có khả năng tản nhiệt tốt hơn, cho phép nó duy trì tốc độ boost clock lâu hơn.
4. Quản Lý Dây Cáp Kém
Quản lý cáp gọn gàng không chỉ giúp chiếc PC gaming của bạn trông thẩm mỹ hơn. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc tối đa hóa luồng không khí bên trong case. Các bó cáp lộn xộn không nên cản trở không khí mát từ quạt hút lưu thông tự do qua các linh kiện chính, như CPU và GPU. Nếu không, chúng có thể tạo ra luồng khí nhiễu loạn và các điểm nóng bên trong case.
Vì vậy, hãy dành thêm thời gian để đi dây gọn gàng phía sau khay mainboard hoặc qua các kênh chuyên dụng. Bạn cũng có thể sử dụng dây rút hoặc dây buộc velcro để cố định cáp một cách ngăn nắp, đảm bảo luồng không khí không bị cản trở. Ngoài việc cải thiện khả năng tản nhiệt, quản lý cáp hợp lý còn đơn giản hóa việc nâng cấp và khắc phục sự cố trong tương lai.
Hệ thống đi dây cáp gọn gàng bên trong case be quiet! Dark Base Pro 901, phía sau khay mainboard
Kết luận
Các CPU, GPU và SSD hiện đại hoạt động ở tốc độ tối đa khi chúng không bị quá nóng. Đó là lý do tại sao game thủ thường rất quan tâm đến vấn đề thermal throttling trên các diễn đàn công nghệ. May mắn thay, chỉ cần bạn tránh hoặc khắc phục những sai lầm tản nhiệt này, bạn sẽ không phải lo lắng về hiệu suất chơi game của PC, miễn là phần cứng của bạn đủ mạnh. Bạn sẽ dành ít thời gian hơn để khắc phục sự cố phần cứng và nhiều thời gian hơn để tận hưởng những tựa game yêu thích. Hãy nhớ vệ sinh PC vài tháng một lần và thay keo tản nhiệt sau mỗi hai năm để duy trì hiệu suất làm mát tối ưu.