Khi bạn hăm hở xây dựng một dàn PC mới, tâm điểm thường đổ dồn vào những linh kiện “khủng” như CPU, GPU và bo mạch chủ. Tuy nhiên, trong sự phấn khích khi lựa chọn những bộ phận mạnh mẽ nhất, có một thành phần quan trọng thường bị bỏ quên hoặc xem nhẹ – đó chính là ổ cứng SSD. Nhiều người có thể nghĩ rằng đây là một lựa chọn đơn giản: chỉ cần mua một ổ NVMe phù hợp với khe cắm trên bo mạch chủ, sau đó tận hưởng tốc độ lưu trữ “siêu nhanh, chớp nhoáng”.
Nhưng thực tế, SSD không phải là một linh kiện có thể “một kích cỡ vừa với tất cả”. Việc chọn sai ổ cứng thể rắn có thể dẫn đến lãng phí tiền bạc, hiệu suất bị thắt cổ chai, hoặc thậm chí là những rắc rối không đáng có về sau. Dù là độ bền, khả năng tương thích hay tốc độ thực tế, có rất nhiều điều cần cân nhắc ngoài những thông số ghi trên vỏ hộp. Vì vậy, trước khi bạn bấm nút “thanh toán”, hãy cùng blogcongnghe.net phân tích những sai lầm lớn nhất cần tránh khi mua SSD tiếp theo của mình.
1. Chọn Sai Chuẩn Giao Tiếp và Kích Thước (Form Factor)
M.2 không có nghĩa là tương thích mọi bo mạch chủ
Trong khi bạn có thể nghĩ rằng một ổ SSD M.2 là tất cả những gì bạn cần, nó sẽ không tự động “khớp” vào bo mạch chủ của bạn như một mảnh ghép hoàn hảo chỉ vì nó được gắn nhãn “M.2”. Thực tế, có hai loại ổ SSD M.2 chính: NVMe và SATA. Các ổ SSD M.2 SATA bị giới hạn ở tốc độ khoảng 550 MB/s, chỉ cải thiện một chút so với các ổ cứng SATA 2.5 inch truyền thống. Trong khi đó, các ổ SSD NVMe lại nhanh hơn đáng kể. Tệ hơn nữa, một ổ SSD M.2 SATA sẽ không hoạt động trong khe cắm chỉ hỗ trợ NVMe, và ngược lại.
Các ổ SATA thường có hai khấc hoặc “key” trên chân cắm, trong khi các ổ NVMe chỉ có một khấc. Điều này có nghĩa là nếu bạn mua một ổ M.2 mà không kiểm tra sách hướng dẫn của bo mạch chủ, bạn có thể sẽ có một ổ SSD M.2 đắt tiền nhưng không thể hoạt động. Ngoài ra, còn có vấn đề về kích thước vật lý. Ổ SSD M.2 có nhiều chiều dài khác nhau (ví dụ: 2230, 2242, 2260, 2280, 22110), và bo mạch chủ của bạn có thể không hỗ trợ các biến thể dài hơn hoặc ngắn hơn nếu bạn không kiểm tra trước.
Ổ cứng SSD M.2 NVMe Western Digital WD Blue SN5000 dung lượng 4TB
2. Dung Lượng Không Đủ Cho Nhu Cầu Tương Lai
“Nhiều hơn luôn tốt hơn” khi nói về dung lượng lưu trữ
Thật đơn giản: nếu bạn nghĩ rằng mình chỉ cần 1TB dung lượng từ ổ SSD mới, hãy chọn 2TB. Dung lượng lưu trữ đầy lên nhanh hơn bạn tưởng, đặc biệt là khi các tựa game hiện đại có thể yêu cầu 150GB hoặc hơn một cách dễ dàng. Chỉ sau một game Call of Duty, bạn đã phải lo lắng về không gian lưu trữ của mình. Hầu hết các bo mạch chủ chỉ có một khe NVMe tốc độ cao, điều này có nghĩa là khi đến lúc nâng cấp SSD, bạn có thể phải thay thế toàn bộ ổ đĩa, kèm theo đó là rắc rối khi phải di chuyển mọi dữ liệu.
Tiếp theo là hiệu suất. Các ổ SSD lớn hơn không chỉ đơn thuần là có nhiều không gian hơn – chúng còn nhanh hơn. Các ổ SSD dung lượng cao hơn thường có bộ đệm SLC lớn hơn, giúp chúng hoạt động nhanh hơn. Chúng không chỉ tự hào về tốc độ tuần tự và độ bền tốt hơn mà còn đi kèm với chi phí trên mỗi gigabyte thấp hơn và tốt hơn. Việc truyền tải tệp, thời gian tải game và thậm chí các chức năng của hệ điều hành đều hưởng lợi từ các ổ SSD lớn hơn, và những lợi ích đó không bao giờ chỉ giới hạn ở việc tăng dung lượng. Theo nguyên tắc chung, đừng bao giờ chọn dưới 512GB cho ổ đĩa cài đặt hệ điều hành (boot drive), và nếu bạn là một game thủ nghiêm túc hoặc nhà sáng tạo nội dung, 2TB là “điểm ngọt” thực sự. Rốt cuộc, dung lượng lưu trữ nên là yếu tố cuối cùng kìm hãm hệ thống của bạn.
SSD Silicon Power 2TB UD85 NVMe 4.0 Gen4 PCIe M.2
3. Chỉ Tập Trung Vào Tốc Độ Tuần Tự Mà Bỏ Qua TBW
Cái bẫy marketing của tốc độ lý thuyết
Tốc độ đọc “7.000MB/s” được quảng cáo rầm rộ trên trang sản phẩm của SSD là một con số ấn tượng, nhưng nó hiếm khi có ý nghĩa như bạn nghĩ. Những tốc độ “trên trời” này thường đạt được trong điều kiện lý tưởng, với các tác vụ truyền tải tệp lớn, liên tục – điều mà bạn hiếm khi gặp phải trong sử dụng hàng ngày. Yếu tố thực sự quyết định hiệu suất nhanh nhạy là tốc độ đọc và ghi ngẫu nhiên, quy định mức độ nhanh chóng mà SSD xử lý các tệp nhỏ, tác vụ nền và thời gian tải game. Đáng buồn thay, các nhà sản xuất hiếm khi làm nổi bật những con số này, và đó là vì chúng không hề hào nhoáng bằng.
Nếu bạn muốn biết “câu chuyện thật” về một ổ SSD, hãy xem các điểm benchmark từ CrystalDiskMark hoặc các bài đánh giá từ người dùng. Một ổ SSD “chậm hơn” với tốc độ ngẫu nhiên ổn định thực sự sẽ mang lại cảm giác nhanh hơn nhiều trong sử dụng hàng ngày so với một ổ đĩa có tốc độ tuần tự cao ngất ngưởng nhưng hiệu suất thực tế lại yếu kém. Nhưng tốc độ không phải là yếu tố duy nhất – tuổi thọ cũng rất quan trọng. Ổ SSD có tuổi thọ giới hạn được quy định bởi chỉ số TBW (Terabytes Written) của chúng. Càng ghi nhiều dữ liệu, SSD của bạn càng gần đến lúc “hết hạn sử dụng”. Các ổ SSD dung lượng cao hơn đi kèm với xếp hạng TBW cao hơn, biến chúng thành một khoản đầu tư thông minh hơn về lâu dài. Đừng chỉ chạy theo tốc độ – hãy theo đuổi cả độ bền nữa.
Ổ cứng SSD XPG GAMMIX S70 Blade 2TB NVMe PCIe Gen4
4. Mua SSD Có Tốc Độ Nhanh Nhất Thị Trường
Tốc độ cao nhất không đồng nghĩa với giá trị tốt nhất
Trước khi có những phản đối, hãy lắng nghe tôi – thật dễ dàng để cho rằng ổ SSD nhanh nhất trên thị trường là lựa chọn tốt nhất cho bạn, đặc biệt nếu bạn có đủ ngân sách. Rốt cuộc, tại sao phải chấp nhận cái gì đó kém hơn? Tuy nhiên, vượt quá một ngưỡng nhất định, sự khác biệt giữa một ổ SSD Gen 5 đạt 14.000 MB/s và một ổ SSD Gen 4 đáng tin cậy là hầu như không đáng kể trong sử dụng hàng ngày. Bạn sẽ không cảm nhận được sự khác biệt khi khởi chạy trò chơi, tải Windows hay chuyển hầu hết các tệp – nhưng ví tiền của bạn thì có. Hơn nữa, nếu bạn đang sử dụng một bo mạch chủ cũ hơn chỉ hỗ trợ SSD Gen 3 hoặc Gen 4, thì ổ đĩa Gen 5 siêu nhanh đó sẽ tự bị thắt cổ chai. Do đó, không cần phải nói rằng các ổ SSD PCIe 6.0 hiện tại là hoàn toàn không cần thiết.
Thay vì chạy theo những con số cao nhất, hãy tập trung vào những gì thực sự quan trọng – dung lượng, độ bền và độ tin cậy. Một ổ SSD Gen 4 dung lượng 2TB được đánh giá tốt gần như luôn là một lựa chọn tốt hơn so với một ổ Gen 5 dung lượng 1TB đắt đỏ – nhiều không gian hơn, giá trị tốt hơn và vẫn cực kỳ nhanh. Đừng bị cuốn vào cuộc chơi số liệu; hãy chọn ổ SSD phù hợp với nhu cầu thực tế của bạn.
Ổ cứng SSD Crucial P3 Plus Gen4 NVMe M.2 dung lượng lớn
5. Bỏ Qua Loại Bộ Nhớ NAND Của SSD
Các loại NAND quyết định hiệu suất và độ bền
Thật dễ dàng để nghĩ rằng một ổ SSD chỉ là một ổ SSD – cứ mua cái rẻ nhất với đánh giá tốt là xong, đúng không? Sai rồi. Loại bộ nhớ NAND bên trong ổ SSD đóng một vai trò cực kỳ lớn trong hiệu suất, độ bền và tuổi thọ của nó. Trong khi hầu hết các ổ SSD giá phải chăng sử dụng NAND QLC (Quad-Level Cell), vốn ổn cho việc chơi game thông thường và lưu trữ, chúng lại chịu hiệu suất kém dưới các tác vụ nặng liên tục. “Điểm ngọt” là các ổ SSD TLC (Triple-Level Cell), cung cấp sự cân bằng tốt giữa tốc độ và độ bền.
Ngoài ra còn có MLC (Multi-Level Cell) và SLC (Single-Level Cell) SSD, là những lựa chọn cao cấp hơn, lưu trữ ít bit hơn trên mỗi cell nhưng mang lại độ bền và hiệu suất vượt trội. Nếu bạn liên tục ghi và di chuyển các tệp lớn – chỉnh sửa video, học máy hoặc các tác vụ nặng – các ổ SSD QLC chắc chắn sẽ hao mòn nhanh hơn. Hơn nữa, các ổ SSD có bộ đệm DRAM sẽ luôn vượt trội hơn các ổ không có DRAM, đặc biệt trong các tác vụ ghi dữ liệu nhiều.
Ổ cứng SSD WD Black SN770M NVMe Gen4 M.2 2230
Kết Luận: Nắm Rõ Nhu Cầu Thực Sự Của Bạn
Cuối cùng, việc mua một ổ SSD không chỉ là về việc chọn lựa tùy chọn nhanh nhất, lớn nhất hay được thổi phồng nhất trên thị trường. Đó là về việc hiểu rõ nhu cầu của chính bạn – bạn sử dụng PC vào mục đích gì, bạn thực sự cần bao nhiêu dung lượng lưu trữ, và bạn yêu cầu mức độ bền bỉ như thế nào theo khối lượng công việc của mình. Dù là chơi game, sáng tạo nội dung hay sử dụng thông thường, ổ SSD phù hợp phụ thuộc vào mức độ bạn kết hợp các tính năng của nó với những yêu cầu cụ thể của mình.
Giống như bạn sẽ không mù quáng chọn một GPU hay CPU mà không nghiên cứu kỹ lưỡng, ổ SSD của bạn cũng xứng đáng nhận được sự quan tâm và chú ý tương tự. Một chút suy nghĩ kỹ lưỡng ngay từ bây giờ có nghĩa là bạn sẽ không phải đối phó với tình trạng chậm chạp, vấn đề lưu trữ hay hỏng hóc sớm sau này, mang lại trải nghiệm tốt hơn về lâu dài. Đừng để những sai lầm phổ biến này cản trở trải nghiệm công nghệ của bạn.