Sự trỗi dậy của các tựa game “live service” hay còn gọi là “forever games” đã thay đổi vĩnh viễn ngành công nghiệp trò chơi điện tử. Đây là một sự biến đổi diễn ra từ từ, rồi bùng nổ mạnh mẽ sau thành công vang dội của Fortnite – tựa game có thể sẽ đi vào lịch sử như một trong những “forever game” lớn nhất mọi thời đại. Chúng tôi không hề phủ nhận niềm vui mà hàng triệu người chơi Fortnite có được, hay việc tựa game này đã trở thành một nền tảng cho người dùng tự sáng tạo game và là một phần quan trọng trong tương tác xã hội của giới trẻ.
Epic Games đã tạo ra một trò chơi được đông đảo công chúng yêu thích. Điều đáng nói ở đây, và cũng là điểm gây bức xúc chính, là tác động từ thành công của các game “forever” lên tư duy của những “người tính toán” tại các studio và nhà phát hành game. Dường như tất cả họ đều chỉ có một ý nghĩ duy nhất: tìm cách tạo ra một Fortnite tiếp theo. Các game live service không phải là nguyên nhân duy nhất khiến ngành công nghiệp game đi xuống, nhưng chắc chắn chúng cũng không làm cho mọi thứ tốt đẹp hơn.
Game Live Service: Đổi Lấy Thời Gian Người Chơi
Thử Thách Hàng Ngày, Pass Chiến Đấu: Công Cụ Giữ Chân Người Dùng
Thành công trong ngành game luôn xoay quanh việc thuyết phục người chơi mua một tựa game thay vì một sản phẩm giải trí khác. Đây là nguyên lý chung của mọi thị trường cạnh tranh, nhưng trong lĩnh vực trò chơi điện tử, vấn đề không còn đơn thuần là chọn mua game nào mà là làm thế nào để người chơi dành thời gian cho game đó, thay vì chìm đắm vào các “gã khổng lồ” game live service miễn phí đang chiếm phần lớn thời gian của họ.
Hãy xem xét tình hình ngành game vào tháng 1 năm 2025, đặc biệt là cách người chơi phân bổ thời gian. Tại Mỹ, đối với những người chơi trên console (Xbox và PlayStation), nhà phân tích Mat Piscatella từ Circana đã báo cáo rằng hơn 40% thời gian chơi game được dành cho chỉ 10 tựa game live service. Đáng chú ý hơn, 70% tổng số người chơi trong tháng đó đã chơi ít nhất một trong số 10 tựa game hàng đầu này.
Hình ảnh quảng bá game Fortnite: Battle Royale, minh họa tác động của game live service.
Mặc dù đây chỉ là số liệu từ thị trường Mỹ trong một tháng, nhưng nó là một dấu hiệu rõ ràng về những gì các nhà phát triển game đang phải đối mặt. Các game live service giữ chân người chơi bằng cách cung cấp thử thách hàng ngày, battle pass, sự kiện giới hạn thời gian và cập nhật liên tục để người chơi luôn quay trở lại. Và họ có thể tiếp tục chơi mà không cần phải chi tiêu một xu nào, nếu họ không muốn.
Tuy nhiên, như chúng ta đã biết từ thời Elder Scrolls IV: Oblivion, người chơi sẵn sàng chi tiền cho những bổ sung nhỏ, không mấy quan trọng vào game nếu họ thấy nó “ngầu”. Các giao dịch nhỏ (microtransaction) cho vật phẩm trang trí đã trở nên bình thường hóa đến mức trở thành một phần của văn hóa xã hội trong game, nơi mọi người đều muốn sở hữu những skin và thiết kế mới nhất để cá nhân hóa hình ảnh đại diện của mình. Đây là một cấu trúc kinh tế khiến các game truyền thống, hay còn gọi là “premium games” (game trả phí), gặp vô vàn khó khăn khi muốn nổi bật so với những cái tên như Fortnite, Roblox, Apex Legends hay Valorant. Đó chính là lý do lớn nhất khiến game live service đang làm cho ngành công nghiệp game trở nên tồi tệ hơn.
Sự Biến Mất Của Game Double-A: Khoảng Trống Giữa AAA và Indie
Khi Mọi Dự Án Đều Phải ‘Thắng Lớn Hoặc Về Không’
Khi còn là một đứa trẻ và lớn lên cùng trò chơi điện tử, chúng tôi nhớ mình từng có thể đến các cửa hàng GameStop hay EB Games địa phương và ngắm nhìn một bức tường khổng lồ đầy ắp các tựa game, nhiều trong số đó chưa từng nghe tên. Bởi vì khi ấy, thị trường có một phân khúc đáng kể không tìm kiếm doanh số bán hàng khổng lồ nhất thế giới. Đó là những game có quy mô nhỏ hơn, giúp các nhà phát triển duy trì công việc và lấp đầy danh mục sản phẩm của các nhà phát hành, mang đến sự đa dạng cho người chơi.
Một số game quy mô nhỏ hơn, thuộc cấp độ Double-A (AA) hoặc thậm chí Single-A (A) đó, đã trở thành những viên ngọc quý tuyệt đối, thậm chí còn khai sinh ra các thương hiệu lớn hơn. Phần lớn là những game thất bại, và một phần khác là những game hay nhưng cuối cùng lại dễ bị lãng quên. Tuy nhiên, gần như tất cả đều thử nghiệm điều gì đó mới mẻ, chấp nhận rủi ro theo cách này hay cách khác, và điều đó khuyến khích người chơi thử vận may với những tựa game mà, nhìn chung, khó có thể “gây bão” trên toàn cầu. Nhưng điều đó không quan trọng, vì chúng không tìm kiếm lợi nhuận khổng lồ như vậy.
Nếu bạn theo dõi ngành công nghiệp trò chơi điện tử trong thập kỷ qua, bạn sẽ thấy lặp đi lặp lại việc các giám đốc điều hành tại các nhà phát hành game lớn luôn thúc đẩy sản xuất một tựa game live service quy mô lớn. Tất cả những người này đều muốn có một tựa game “khủng” như Fortnite trong danh mục đầu tư của công ty, và họ sẽ không lắng nghe bất kỳ ý tưởng nào khác. Vì vậy, các nhà phát hành và phát triển game “bật đèn xanh” cho những dự án khổng lồ tốn kém hàng trăm triệu đô la để sản xuất.
Những dự án đó sau đó thất bại thảm hại, và tất cả những người đã làm việc cho game đều mất việc, trong khi các giám đốc điều hành đã phê duyệt dự án thất bại ngay từ đầu hoặc vẫn giữ được việc sau khi sa thải những người không có lỗi, hoặc họ đã chuyển sang một studio khác và được tăng lương trong quá trình đó. Ngành công nghiệp trò chơi điện tử bây giờ giống như một lò mổ không ngừng nghỉ của những “người tính toán” cố gắng tạo ra Fortnite tiếp theo, hoặc một studio indie nhỏ đang cố gắng hết sức để làm ra một trò chơi và tồn tại. Không có gì ở giữa, và chúng ta cần nhiều hơn những tựa game “kỳ lạ”, quy mô nhỏ hơn, mà trên hết, dám thử nghiệm điều gì đó mới.
Game Indie Không Thể Đơn Độc Cứu Ngành Game
Các Nhà Phát Triển Và Phát Hành Lớn Cần Chung Tay
Tất nhiên, game indie vẫn là nơi bạn sẽ tìm thấy các nhà phát triển game chấp nhận rủi ro và đổi mới, nhưng ý tưởng rằng game indie có thể tự mình cứu ngành công nghiệp là điều không thực tế và đầy rủi ro. Chúng sẽ tiếp tục làm tròn vai trò của mình, là nơi các nhà làm game có thể chấp nhận rủi ro lớn nhất, và là nơi những thiết kế game tiên tiến thực sự đang diễn ra.
Hình ảnh thẻ bài từ game Balatro, biểu tượng cho sự sáng tạo của game indie.
Tuy nhiên, các nhà phát triển và phát hành lớn cần phải chung tay. Nhiều hơn trong số họ cần phải chấp nhận những rủi ro không tốn kém hàng trăm triệu đô la, và sẽ không tạo ra một kịch bản không thể tránh khỏi nơi hàng trăm, hoặc hàng nghìn nhà phát triển mất việc ngay lập tức. Cần nhiều IP (sản phẩm trí tuệ) mới hơn, ít nỗ lực vắt kiệt từng đồng tiền từ một thương hiệu cũ. Cần nhiều trò chơi không chỉ chạy theo xu hướng, có thể mang lại công việc ổn định cho các nhà phát triển và cho họ không gian để tạo ra nghệ thuật thú vị hơn.
Thật không bền vững khi nghĩ rằng những thay đổi văn hóa và tài chính mà ngành công nghiệp trò chơi điện tử đang rất cần có thể xảy ra chỉ với một nhóm người tự mình phát triển game indie. Các công ty lớn đều cần đóng vai trò của mình, nếu không, họ sẽ tiếp tục đẩy ngành công nghiệp xuống dốc và làm mất đi những tài năng xuất sắc nhất của chúng ta. Việc mong đợi bị sa thải ở mọi công việc không nên là một phần phổ biến trong ngành game nữa.
Game Live Service Đã Thay Đổi Cuộc Chơi, Và “Meta” Đang Ở Tình Trạng Tồi Tệ
Không thể phủ nhận rằng các game live service, hay “forever games”, đã thay đổi cách thức hoạt động của ngành công nghiệp trò chơi điện tử. Chúng ta không thể quay trở lại như trước kia, mọi thứ sẽ không bao giờ như trước nữa.
Thay vào đó, điều chúng ta có thể làm là hy vọng ngành công nghiệp game, từ lớn đến nhỏ, sẽ tìm được điểm cân bằng. Nơi mà mọi người đều cố gắng tạo ra một tựa game hay, mà mọi người muốn chơi, thay vì chỉ cố gắng làm ra một Fortnite tiếp theo.
Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về tương lai ngành game dưới phần bình luận để cùng blogcongnghe.net thảo luận nhé!