AMD FSR 4 (FidelityFX Super Resolution 4) là một trong những công nghệ nâng cấp hình ảnh hàng đầu hiện nay, mang lại cải thiện đáng kể về hiệu suất và chất lượng đồ họa trong game. Tuy nhiên, một vấn đề lớn tồn tại là FSR 4 hiện chỉ được AMD chính thức hỗ trợ trên hai dòng card đồ họa RDNA 4 mới nhất của hãng, như RX 9070 XT. Điều này gây ra nhiều thắc mắc, bởi các GPU RDNA 3 thế hệ trước của AMD, như RX 7900 XT, cũng được trang bị bộ tăng tốc AI (AI accelerators) và lẽ ra có thể tận dụng công nghệ này. Trong khi AMD tuyên bố chưa hỗ trợ RDNA 3, cộng đồng game thủ và các nhà phát triển độc lập lại chứng minh điều ngược lại. Với một loạt các bản cập nhật do cộng đồng phát triển trên Linux, FSR 4 đã có thể hoạt động trên các card đồ họa AMD thế hệ cũ hơn. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích lý do đằng sau sự hạn chế này, hướng dẫn chi tiết cách “ép” FSR 4 hoạt động trên RX 7900 XT, và đánh giá hiệu suất thực tế để xem liệu công sức bỏ ra có xứng đáng.
FSR 4 trên RDNA 3: Tại sao AMD “nói không” nhưng cộng đồng lại làm được?
Rào cản kỹ thuật và giải pháp cộng đồng
Việc FSR 4 không được AMD chính thức hỗ trợ trên các GPU RDNA 3 không phải là một sự cấm đoán vô lý. Các card đồ họa RDNA 3, bao gồm cả RX 7900 XT mà chúng tôi sử dụng để thử nghiệm, thực sự tích hợp các bộ tăng tốc AI chuyên dụng. Tuy nhiên, các bộ tăng tốc này lại không hỗ trợ dữ liệu FP8 (8-bit floating point), định dạng mà FSR 4 sử dụng để xử lý. Đây chính là nút thắt cổ chai khiến AMD chưa thể đưa FSR 4 lên RDNA 3 một cách chính thức.
Để FSR 4 có thể hoạt động trên GPU RDNA 3, cần có một phương pháp để các bộ tăng tốc AI xử lý được dữ liệu FP8. Giải pháp mà cộng đồng đã tìm ra là giả lập FP8 bằng FP16 (16-bit floating point). FP16 có độ chính xác cao hơn FP8 và được kiến trúc RDNA 3 hỗ trợ. Đổi lại, độ chính xác cao hơn này cũng đồng nghĩa với việc FP16 tốn nhiều tài nguyên tính toán hơn so với FP8. Đây có lẽ là lý do chính khiến AMD chưa triển khai hỗ trợ chính thức cho RDNA 3, vì họ cần đảm bảo hiệu suất tối ưu và đồng nhất trên mọi trò chơi và cấu hình.
ASRock Phantom Gaming OC Radeon RX 7900 XTASRock Phantom Gaming OC Radeon RX 7900 XT – đại diện cho dòng RDNA 3 hỗ trợ FSR 4 không chính thức.
Vai trò của Linux và Mesa trong việc mở khóa FSR 4
Khả năng xử lý dữ liệu FP8 và FP16 chủ yếu được quản lý bởi driver GPU. Trên Windows, driver hiện tại chưa cho phép FSR 4 hoạt động trên RDNA 3. Tuy nhiên, mọi thứ lại khác biệt trên hệ điều hành Linux. AMD phát triển driver Linux của mình dựa trên Mesa – một thư viện đồ họa mã nguồn mở. Mesa chính là cầu nối giữa driver và phần cứng GPU.
Cho đến gần đây, Mesa chưa hỗ trợ FSR 4, điều này là một rào cản. Nhưng giờ đây, Mesa đã được cập nhật để hỗ trợ FSR 4, cho phép các GPU RDNA 3 xử lý dữ liệu FP8 dưới dạng FP16. Điều này cũng lý giải tại sao phương pháp này chỉ khả thi trên Linux mà không phải trên Windows, ít nhất là ở thời điểm hiện tại.
Hướng dẫn từng bước “ép” FSR 4 hoạt động trên RDNA 3 (Chỉ Linux)
Để bạn có thể tự mình trải nghiệm FSR 4 trên card đồ họa RDNA 3 của mình trên Linux, đây là các bước chi tiết cần thực hiện. Lưu ý rằng quá trình này yêu cầu một chút kiến thức về Linux và chỉ áp dụng cho các game đã hỗ trợ FSR 3.1.
1. Cài đặt thư viện Mesa-git
Mesa là thư viện đồ họa cốt lõi trên hầu hết các bản phân phối Linux. Tuy nhiên, để sử dụng FSR 4, bạn cần phiên bản thử nghiệm, còn được gọi là Mesa-git – nhánh phát triển mới nhất. Hãy chuẩn bị tinh thần cho một số lỗi tiềm ẩn do đây là phiên bản chưa ổn định.
Đối với các bản phân phối dựa trên Arch Linux (ví dụ: Manjaro, EndeavourOS), bạn có thể cài đặt bằng lệnh sau:
sudo pacman -S mesa-git lib32-mesa-gitNếu bạn sử dụng các bản phân phối khác hoặc muốn tự biên dịch, bạn có thể tham khảo tài liệu của Mesa để biết thêm chi tiết.
2. Tải file DLL của FSR 4
Bạn sẽ cần file DLL của FSR 4 có tên amdxcffx64.dll. Có nhiều cách để lấy file này, ví dụ như sử dụng công cụ Optiscaler hoặc trích xuất từ driver Windows của AMD. Để trích xuất từ driver, hãy làm theo các bước sau:
Đầu tiên, tải driver AMD cho Windows bằng lệnh wget:
wget --referer https://support.amd.com https://drivers.amd.com/drivers/amd-software-adrenalin-edition-25.3.2-win10-win11-mar20-rdna.exeSau đó, sử dụng 7-Zip để giải nén và lấy file DLL:
7z e -r amd-software-adrenalin-edition-25.3.2-win10-win11-mar20-rdna.exe amdxcffx64.dllHãy giữ file này ở một nơi an toàn, vì bạn sẽ cần sao chép nó vào thư mục của từng trò chơi mà bạn muốn kích hoạt FSR 4.
3. Cài đặt Proton GE 10.4
Để chạy game Windows trên Linux thông qua Steam Play, bạn cần Proton. Cụ thể, bạn cần phiên bản Proton GE 10.4 hoặc mới hơn, vì các phiên bản cũ hơn hoặc Proton chính thức của Valve sẽ không hoạt động với phương pháp này. Cách dễ nhất để cài đặt Proton GE là sử dụng công cụ ProtonUp-Qt, có sẵn trên kho ứng dụng Arch, hoặc cài đặt phiên bản Flatpak.
4. Sao chép DLL vào thư mục game
Sau khi có Proton GE 10.4 và file amdxcffx64.dll, bạn cần sao chép file DLL này vào thư mục hệ thống của từng game:
- Tìm ID của game bạn muốn mod (có thể tìm trong thuộc tính game trên Steam hoặc trên SteamDB).
- Đi tới thư mục Steam của bạn, sau đó điều hướng theo đường dẫn:
compatdata/[game ID]/pfx/drive_c/windows/system32. - Sao chép file
amdxcffx64.dllvào thư mụcsystem32này.
Lưu ý quan trọng: Phương pháp này chỉ hoạt động với các game đã hỗ trợ FSR 3.1 từ trước.
5. Đặt lệnh khởi chạy Steam
Cuối cùng, bạn cần đặt một lệnh khởi chạy tùy chỉnh cho game trong Steam. Lệnh này sẽ khác nhau tùy thuộc vào kiến trúc GPU của bạn:
- Đối với GPU RDNA 3:
DXIL_SPIRV_CONFIG=wmma_rdna3_workaround FSR4_UPGRADE=1 %command% - Đối với GPU RDNA 4:
DXIL_SPIRV_CONFIG=wmma_fp8_hack FSR4_UPGRADE=1 %command%
Giao diện bật FSR 4 trong gameGiao diện pop-up tùy chọn kích hoạt công nghệ AMD FSR 4 trong trò chơi.
Sau khi hoàn thành các bước trên, bạn đã có thể khởi chạy game. Để xác nhận FSR 4 đang hoạt động, bạn có thể dựa vào các game có hiển thị trạng thái FSR 4 (ví dụ: Horizon Zero Dawn Remastered) hoặc sử dụng các công cụ như Optiscaler.
Đánh giá thực tế: Hiệu suất và chất lượng hình ảnh của FSR 4 trên RDNA 3
Việc “ép” FSR 4 hoạt động trên RDNA 3 qua Linux về mặt kỹ thuật là khả thi, nhưng hiệu suất và chất lượng hình ảnh lại không đồng đều. Kết quả thử nghiệm trên RX 7900 XT cho thấy một bức tranh phức tạp.
Trường hợp thành công: Ratchet and Clank: Rift Apart
Trong Ratchet and Clank: Rift Apart, ở độ phân giải 4K gốc với cài đặt tối đa (bao gồm ray tracing), tốc độ khung hình trung bình là khoảng 47 FPS. Khi bật FSR 4 ở chế độ Performance (độ phân giải render 1080p), tốc độ khung hình trung bình đã tăng lên đáng kể, đạt 61 FPS. Mặc dù đây là một cải thiện đáng nể, nhưng vẫn thấp hơn kỳ vọng tăng gấp đôi hiệu suất thường thấy ở chế độ Performance khi xuất ra 4K.
Về chất lượng hình ảnh, FSR 4 ở chế độ Performance cho thấy sự vượt trội rõ rệt. Rất khó để phân biệt sự khác biệt giữa FSR 4 và độ phân giải gốc. Chỉ có một số chi tiết nhỏ, như ánh sáng xanh mềm mại ở phía xa, FSR 4 có thể mất đi một chút độ tách bạch, nhưng điều này gần như không thể nhận ra trong quá trình chơi game thông thường.
So sánh chất lượng hình ảnh Ratchet and Clank: Rift Apart với FSR 4 và NativeSo sánh hình ảnh trong Ratchet and Clank: Rift Apart, một bên là chất lượng Native 4K và một bên là FSR 4 ở chế độ Performance.
Trường hợp cải thiện ít: The Last of Us Part One
Với The Last of Us Part One, FSR 4 cũng cho chất lượng hình ảnh tương đương độ phân giải gốc. Thậm chí, ở một số chi tiết như các thanh chắn bên phải khung hình, FSR 4 còn cho hình ảnh sắc nét hơn, có thể là do công nghệ TAA (Temporal Anti-Aliasing) của FSR 4 tốt hơn TAA tích hợp sẵn trong game. Tuy nhiên, hiệu suất lại không có nhiều cải thiện đáng kể. Từ khoảng 43 FPS ở 4K gốc, FSR 4 ở chế độ Performance chỉ tăng lên khoảng 47 FPS.
So sánh chất lượng hình ảnh The Last of Us Part One với FSR 4 và NativeSo sánh chi tiết hình ảnh trong The Last of Us Part One, cho thấy sự khác biệt giữa chế độ Native và FSR 4 Performance.
Trường hợp thất bại hoàn toàn: Horizon Zero Dawn Remastered
Horizon Zero Dawn Remastered là một ví dụ điển hình cho thấy sự không ổn định của FSR 4 trên RDNA 3. Ở game này, việc bật FSR 4 không chỉ không cải thiện mà còn làm giảm hiệu suất đáng kể. Từ 83 FPS ở độ phân giải gốc, FSR 4 ở chế độ Performance đã đẩy FPS xuống chỉ còn 67.
Không chỉ hiệu suất, chất lượng hình ảnh cũng là một thảm họa. Hiện tượng ghosting (bóng ma) cực kỳ nghiêm trọng, khiến mọi chi tiết chuyển động nhỏ trên màn hình đều bị nhòe và kéo dài. Mặc dù có phiên bản FSR 4.0.1 được cho là khắc phục một số vấn đề ghosting, nhưng FSR 4.0.0 đã cho thấy sự không tương thích rõ ràng trong trường hợp này.
Lỗi ghosting nghiêm trọng trong Horizon Zero Dawn Remastered khi bật FSR 4 trên RDNA 3Hình ảnh minh họa lỗi ghosting rõ rệt trong game Horizon Zero Dawn Remastered khi sử dụng FSR 4 trên card đồ họa RDNA 3.
Lý do AMD chưa hỗ trợ RDNA 3 chính thức
Mặc dù FSR 4 có thể hoạt động ở một mức độ nào đó trên RDNA 3, nhưng những kết quả không đồng đều này cho thấy lý do tại sao AMD chưa vội hỗ trợ kiến trúc cũ hơn. Chi phí để xác nhận FSR 4 hoạt động ổn định và mang lại lợi ích thực sự trên hàng trăm cấu hình hệ thống và game khác nhau là rất lớn. Việc này không chỉ đơn thuần là thử nghiệm trên một game hay một card đồ họa. Nếu sau tất cả công sức đó, chỉ có một số ít game hoạt động tốt với mức tăng hiệu suất nhỏ, thì điều đó có thể không thực sự đáng giá.
Thời gian của các nhà phát triển AMD có lẽ sẽ được tận dụng tốt hơn để tìm kiếm một cách tiếp cận trực tiếp hơn để hỗ trợ FSR 4 trên GPU RDNA 3 với FP16. Trong tương lai, AMD có thể sẽ đưa ra một giải pháp tương tự như Intel XeSS, cung cấp các phiên bản FSR bổ sung có thể chạy ngay cả khi kiến trúc không hỗ trợ trực tiếp FP8, mở rộng khả năng tương thích mà không làm giảm trải nghiệm người dùng.
Kết luận
Việc “ép” FSR 4 chạy trên các card đồ họa AMD RDNA 3 thông qua các thủ thuật trên Linux là một minh chứng cho tinh thần sáng tạo và khám phá của cộng đồng công nghệ. Về mặt kỹ thuật, điều này hoàn toàn khả thi, và trong một số trường hợp nhất định như Ratchet and Clank: Rift Apart, nó thậm chí còn mang lại những cải thiện đáng kể về hiệu suất và chất lượng hình ảnh.
Tuy nhiên, kết quả thử nghiệm cũng chỉ ra rằng FSR 4 trên RDNA 3 chưa thực sự ổn định hay hiệu quả đồng đều trên tất cả các tựa game. Với hiệu suất không nhất quán và những vấn đề như ghosting nghiêm trọng trong Horizon Zero Dawn Remastered, có thể nói rằng việc sử dụng FSR 4 trên RDNA 3 ở thời điểm hiện tại chưa thực sự “thực tế” cho trải nghiệm chơi game hàng ngày.
Dù sao, đây vẫn là một bước tiến hứa hẹn, cho thấy tiềm năng của việc mở rộng FSR 4 sang các kiến trúc cũ hơn. Hy vọng rằng, với những nỗ lực từ cộng đồng và có thể là cả AMD trong tương lai, FSR 4 sẽ sớm trở nên “thực tế” và mang lại lợi ích rộng rãi hơn cho game thủ sở hữu card đồ họa RDNA 3.
Bạn đã từng thử nghiệm FSR 4 trên RDNA 3 chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới, hoặc theo dõi blogcongnghe.net để cập nhật những tin tức và đánh giá công nghệ mới nhất!