Trong những năm đầu thập niên 2000, thể loại game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) đã trải qua một kỷ nguyên đầy thử nghiệm, tham vọng và không ngừng đổi mới. Đây là thời đại mà hệ thống ẩn nấp (cover system) còn là một tùy chọn, các mục tiêu không được “cầm tay chỉ việc”, và việc hồi máu được thực hiện qua các gói cứu thương thay vì chỉ đứng yên chờ đợi. Nhiều tựa game trong giai đoạn này đã định hình nên DNA của một shooter hiện đại, thúc đẩy cả phần cứng lẫn thiết kế game tiến về phía trước.
Đáng buồn thay, những tác phẩm kinh điển này ngày nay đã gần như biến mất – không còn trên các cửa hàng kỹ thuật số, không có bản làm lại (remaster) xứng tầm, và thậm chí không còn xuất hiện trong các cuộc trò chuyện của thế hệ game thủ trẻ. Từng là xương sống của thể loại, những tựa game FPS đỉnh cao từ tuổi thơ của chúng ta giờ đây chỉ còn là những bóng ma của quá khứ.
5. I.G.I.: I’m Going In – Huyền Thoại Trinh Sát Lặng Lẽ Về Đâu?
Tựa game tiên phong, sở hữu cộng đồng nhưng dang dở
Tôi vẫn còn nhớ mình đã hỏi anh trai “Nhân vật của em đâu?” khi anh ấy giới thiệu Project I.G.I. vào đầu những năm 2000. Đúng vậy, Project I.G.I. chính là tựa game FPS đầu tiên tôi từng thấy, và tôi đã vô cùng kinh ngạc trước khái niệm góc nhìn thứ nhất trong game. Series này sau đó đã ra mắt hai phần tiếp theo và xây dựng được một cộng đồng người hâm mộ trung thành trong nhiều năm. Tuy nhiên, các kế hoạch cho phần tiếp theo cứ thế bị trì hoãn vô thời hạn.
Mọi thứ thay đổi vào năm 2022, khi sau mười chín năm, một tựa game I.G.I. mới đã được công bố. I.G.I. Origins, phần thứ ba, được giới thiệu với một trailer điện ảnh và sẽ được phát triển trên Unreal Engine 5. Bản thân Project I.G.I. đã là một tiên phong về kỹ thuật, và phần thứ hai được khen ngợi về đồ họa vượt trội so với tiêu chuẩn thời bấy giờ. Vì vậy, việc I.G.I. Origins tận dụng khả năng của Unreal Engine 5 là điều hoàn toàn hợp lý. Đối với những ai lớn lên cùng hai tựa game I.G.I. trong thập niên 2000, đây là một tin tuyệt vời, và bản thân tôi cũng đã tham gia máy chủ Discord chính thức của nhà phát triển để cập nhật thông tin.
Đáng tiếc, studio Antimatter Games đã bị đóng cửa chỉ một năm sau thông báo, và công ty mẹ tuyên bố rằng quá trình phát triển I.G.I. Origins đã không “tạo ra đủ sức hút” trong khung thời gian mục tiêu của Tập đoàn. Ngày nay, trang Steam của tựa game I.G.I. thứ ba là một nơi vắng lặng, không có thông tin về gameplay hay ngày phát hành – chỉ vỏn vẹn trailer công bố và vài ảnh chụp màn hình.
Project I.G.I. game, hiển thị nhân vật David Jones trong bộ đồ chiến đấu đang ẩn nấp trong môi trường tuyết phủ
4. Franchise Rage: Hai Lần Chìm Vào Quên Lãng
Định mệnh nghiệt ngã từ khi ra đời
Sau khi id Software đi chệch khỏi trải nghiệm Doom kinh điển với DOOM 3, họ đã không nhận được phản hồi như mong đợi từ tựa game này. Mặc dù là một sức mạnh kỹ thuật, DOOM 3 lại mang một cảm giác khá khác biệt so với hai phần đầu tiên đã biến Doom thành một biểu tượng của thể loại FPS. Vì vậy, studio quyết định phát triển một IP hoàn toàn mới, và Rage đã ra đời. Franchise này được kỳ vọng sẽ mang đến gunplay mạnh mẽ đặc trưng của Doom, nhưng đồng thời cũng có yếu tố thế giới mở và chiến đấu bằng xe cộ – hai ý tưởng mà công ty luôn muốn thực hiện. Phần đầu tiên của Rage thực sự đã được đón nhận nồng nhiệt vì nó đã làm rất nhiều điều đúng, mặc dù thế giới của nó có phần hơi trống rỗng.
Sau đó, Rage 2 bất ngờ xuất hiện, gần một thập kỷ sau vào năm 2019. Lần này, game mang một không khí u ám hơn, nhưng cũng có thêm nhiều sức mạnh, sự điên rồ và màu sắc. Đáng buồn thay, Rage 2 đến rồi đi mà không để lại nhiều dấu ấn, điều mà tôi luôn cảm thấy tiếc nuối. Hệ thống chiến đấu của nó thật tuyệt vời, đúng vậy, nhưng mọi thứ xung quanh lại quá sơ sài, đến mức tiềm năng bị lãng phí đã khiến tôi vô cùng thất vọng. Do bước đi sai lầm của Rage 2, series này đã không bao giờ tìm lại được nhịp điệu của mình, và ngày nay, nó được nhớ đến nhiều hơn vì tiềm năng dang dở hơn là di sản thực sự. Tuy nhiên, phải công nhận franchise Rage – không nhiều tựa game có thể chìm vào quên lãng đến hai lần.
Bìa game Rage 2, với nhân vật chính Walker cầm súng trong một cảnh hành động hỗn loạn đầy màu sắc và hiệu ứng
3. Medal of Honor: Mất Hút Trong Biển Game Chiến Thuật
Khi bản sắc bị lu mờ trước đối thủ
Trước khi Call of Duty trở thành tựa game bắn súng quân sự mặc định trong thư viện của mọi người, Medal of Honor từng là viên ngọc quý. Lần đầu tiên tôi tiếp xúc với nó có lẽ là Allied Assault, mặc dù thành thật mà nói, tôi thậm chí không thể nhớ rõ (và đó chính là trọng tâm của bài viết này). Medal of Honor có tất cả mọi thứ để thành công – series này mang đến cho chúng ta cảm xúc, phong cách điện ảnh và những nhiệm vụ chiến tranh rất “con người” – một điều hiếm thấy đối với các game bắn súng thời bấy giờ.
Tuy nhiên, khi Infinity Ward được thành lập và các nhà phát triển cũ của Medal of Honor chuyển sang đó, Call of Duty bắt đầu “ăn đứt” Medal of Honor. Từ đó, sự suy tàn của franchise lừng lẫy này diễn ra nhanh chóng và tàn khốc. EA thậm chí đã cố gắng làm mới và hồi sinh series vào năm 2010, nhưng rõ ràng họ đã đi theo hướng “nếu không thể đánh bại họ, hãy gia nhập họ”, và Medal of Honor 2010 thiếu đi bất kỳ bản sắc nào. Phần tiếp theo, Warfighter, thậm chí còn thất bại nặng nề hơn, trở thành cái đinh cuối cùng đóng vào quan tài. Tuy nhiên, cũng cần ghi nhận – họ vẫn cố gắng hồi sinh vào năm 2020 với một tựa game VR, nhưng lúc đó mọi người đã chuyển sang những cái tên khác. Medal of Honor không chỉ phai nhạt – nó đã bị vượt mặt bởi chính những người từng làm nên sự vĩ đại của nó.
Bìa game Medal of Honor: Warfighter, hiển thị một lính đặc nhiệm trong tư thế sẵn sàng chiến đấu
2. F.E.A.R.: Ý Tưởng Thiên Tài Đáng Lẽ Không Nên Biến Mất
Sự kết hợp kinh điển giữa kinh dị và chiến thuật
Ôi chao – F.E.A.R. đã ám ảnh tôi rất nhiều ngày xưa. Cho đến tận bây giờ, chưa có tựa game nào kết hợp hành động FPS chiến thuật truyền thống với kinh dị tâm lý một cách xuất sắc như F.E.A.R.. Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên Alma xuất hiện – lúc đó tôi chắc khoảng tám hoặc chín tuổi, tự hỏi tại sao mình lại cảm thấy sợ hãi khi đang cầm một khẩu súng trường tấn công. Series F.E.A.R. được biết đến như một kiệt tác thực sự – ít nhất là một phần trong đó. Tựa game này đã tận dụng một AI cực kỳ thông minh so với thời đại của nó, khéo léo đến mức kẻ địch sẽ bao vây, tấn công và dồn bạn vào chân tường, thay vì chỉ ẩn nấp và chờ đợi ăn đạn.
F.E.A.R. 2 và 3 đã cố gắng mở rộng cốt truyện của Alma, nhưng trong quá trình đó, chúng đã thất bại trong việc cân bằng giữa kinh dị và chiến thuật như phần đầu tiên. Bản thân series này đã trải qua rất nhiều khó khăn để đạt được vị trí của mình – các nhà phát hành liên tục thay đổi, và quyền sở hữu IP trở nên phức tạp hơn cả câu chuyện được làm lại của Alma. F.E.A.R. 3 cũng giống như Dead Space 3 – gameplay vững chắc, nhưng yếu tố kinh dị gần như không còn. Vì vậy, tựa game này nhận được nhiều đánh giá trái chiều, và franchise cứ thế… chìm dần. Những tựa game F.E.A.R. đáng kinh ngạc sẽ luôn mang trong mình xương sống của một series thiên tài, nhưng chúng đã trở thành một di tích của thời đại mà các game FPS vẫn có thể đổi mới, nhưng không phải chỉ vì mục đích đổi mới.
Hình ảnh tổng hợp từ F.E.A.R. 3, cho thấy nhân vật chính và cô gái Alma với bầu không khí kinh dị
1. Soldier of Fortune: Thương Hiệu FPS Tàn Khốc Mà Tôi Muốn Được Thấy Trở Lại
Mắc kẹt trong vòng xoáy cấp phép và sự lãng quên
Tin hay không thì tùy, lần đầu tiên tôi chơi một tựa game Soldier of Fortune là ở một quán Internet, nơi tôi đến để in tài liệu. Trong vòng nửa giờ đầu tiên, tôi đã thấy nhiều bộ phận cơ thể bay lượn hơn bất kỳ bộ phim chiến tranh nào. Soldier of Fortune khiến bạn cảm nhận từng viên đạn, điều mà sau này tôi mới biết là nhờ hệ thống sát thương GHOUL đáng kinh ngạc của nó. Nó tàn bạo, đẫm máu, và hoành tráng một cách vinh quang. Nhưng ẩn dưới sự tàn khốc đó thực sự là một tựa game bắn súng chiến thuật khá vững chắc với kho vũ khí tuyệt vời.
Sau đó là Soldier of Fortune II, được xây dựng trên engine id Tech, và nó đã cải thiện mọi thứ. Khả năng bắn súng chặt chẽ hơn, và giấc mơ trở thành lính đánh thuê đã giữ chân những người chơi như tôi. Tuy nhiên, vào kỷ nguyên PS3/Xbox360, khi phần thứ ba, Payback, ra mắt, nó gần như không có gì đặc biệt. Nó trông giống như một trong hàng trăm game bắn súng khác vào thời điểm đó, và mang lại cảm giác như một phần tiếp theo “phát hành thẳng ra đĩa DVD” – vô hồn.
Và điều này là vì nó chưa bao giờ thực sự là một tựa game Soldier of Fortune – nó chỉ là một game bắn súng khác mà Activision đã gắn mác Soldier of Fortune vào phút cuối để bán với giá đầy đủ. Từ đó trở đi, mọi thứ im lặng – đây lẽ ra có thể là một series FPS tồn tại lâu dài, nổi tiếng với chiều sâu chiến thuật và phong cách trưởng thành, nhưng thay vào đó, nó bị chôn vùi dưới một đống những kẻ bắt chước tầm thường.
Tôi thực sự tin rằng Soldier of Fortune có thể phát triển mạnh mẽ ngày nay, vì chúng ta đang trở lại thời đại của chủ nghĩa hiện thực gai góc và chiến đấu khốc liệt, nhưng tôi không chắc liệu các nhà phát hành có đủ dũng cảm để thực hiện nó hay không.
Bìa game Soldier of Fortune: Payback, với cảnh cháy nổ dữ dội và lính đánh thuê trong bối cảnh chiến trường
Những Tựa Game FPS Này Đã Giúp Xây Dựng Nền Tảng Cho Thể Loại Chiến Thuật-FPS
Từng là xương sống của thể loại, những tựa game này giờ đây chỉ còn là những bóng ma.
Những tựa game FPS đáng nhớ này chưa bao giờ chỉ là “một hit wonder” – chúng là những viên gạch nền tảng đã định nghĩa cả một kỷ nguyên. Chắc chắn, thời gian đã không mấy nhân từ với chúng, nhưng tôi sẽ là người đầu tiên xếp hàng nếu chúng có một sự trở lại đúng nghĩa.
Thật đau lòng khi thấy những franchise này bị loại bỏ một cách hời hợt hoặc bị bỏ rơi vào quên lãng. Trong một thể loại mà “đổi mới” giờ đây chỉ được thực hiện vì lợi ích của sự đổi mới, với khẩu hiệu “làm cho FPS vĩ đại trở lại” được dán lên, có lẽ đã đến lúc chúng ta lắng nghe những tựa game mà mình đã bỏ lại phía sau.
Bạn còn nhớ tựa game FPS nào từ thời đó không? Hãy chia sẻ trong phần bình luận bên dưới!