Thế giới game luôn không ngừng phát triển, với hàng ngàn tựa game ra đời mỗi năm. Đa số các trò chơi thường xây dựng trên những ý tưởng có sẵn, thuộc các thể loại đã tồn tại từ lâu. Tuy nhiên, đôi khi, một tựa game duy nhất lại xuất hiện với những ý tưởng đột phá, khác biệt đến mức nó khai sinh ra một thể loại hoàn toàn mới. Những tựa game này không chỉ nâng cao tiêu chuẩn hiện có mà còn tạo ra một chuẩn mực mới, thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và trải nghiệm trò chơi điện tử. Chúng đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử, truyền cảm hứng cho vô số nhà phát triển và định hình cả một kỷ nguyên game.
Dưới đây là 5 cái tên huyền thoại, những tựa game đã khai sinh các thể loại mới và trở thành nền tảng vững chắc cho nhiều thế hệ game thủ và nhà phát triển sau này, từ đó nâng tầm vị thế của ngành công nghiệp game trên toàn cầu.
1. Wolfenstein 3D (1992): Khởi Nguồn Thể Loại Bắn Súng Góc Nhìn Thứ Nhất (FPS)
Wolfenstein 3D, do id Software phát hành vào năm 1992, được công nhận rộng rãi là tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) thực sự đầu tiên thuộc loại này. Game đưa người chơi vào những mê cung 3D đầy rẫy kẻ thù, kho báu và các cấp độ bí mật để khám phá. Dù xét theo tiêu chuẩn ngày nay, đồ họa của trò chơi trông có vẻ lỗi thời, nhưng vào thời điểm đó, đây là một kỳ tích công nghệ đáng kinh ngạc.
Trước Wolfenstein 3D, các game bắn súng truyền thống thường được nhìn từ góc nhìn từ trên xuống hoặc màn hình cuộn ngang, và được coi là game mê cung. Wolfenstein 3D đã tạo ra một điều hoàn toàn mới lạ bởi người chơi được trải nghiệm game từ góc nhìn thứ nhất, đưa vào lối chiến đấu nhanh, phản xạ cao trong những không gian kín. Hệ thống chiến đấu này đã truyền cảm hứng cho một thể loại game mới, mở ra kỷ nguyên của Doom và Quake, đồng thời dẫn đến sự phổ biến rộng rãi của tất cả các tựa game FPS kế tiếp.
Hình ảnh sản phẩm của game Wolfenstein 3D, tựa game tiên phong thể loại FPS.
Ảnh chụp màn hình gameplay Wolfenstein 3D năm 1992, thể hiện đồ họa 3D mê cung.
Giao diện chơi game Wolfenstein 3D với góc nhìn thứ nhất, cảnh bắn súng.
Một cảnh chiến đấu trong Wolfenstein 3D, game FPS kinh điển.
Phát triển bởi id Software vào năm 1992, Wolfenstein 3D là một game hành động bắn súng góc nhìn thứ nhất lấy bối cảnh Thế chiến II, mang tính đột phá và được giới phê bình đánh giá cao, chính thức khởi đầu cho thể loại FPS hiện đại.
2. Metroid (1986): Định Hình Lối Chơi Metroidvania Đầy Khám Phá
Khi Metroid ra mắt vào năm 1986, nó đã định nghĩa lại cách các game màn hình cuộn ngang (side-scrolling) hoạt động. Hầu hết các game platformer màn hình cuộn ngang thời bấy giờ thường yêu cầu người chơi chạy từ một phía của màn chơi sang phía bên kia rồi bắt đầu màn chơi tiếp theo khi hoàn thành. Metroid đã giới thiệu các power-up cho phép người chơi quay trở lại những khu vực trước đây không thể tiếp cận, về cơ bản đã biến một game dựa trên cấp độ thành một game thế giới mở thu nhỏ.
Cấp độ khám phá mới này và hệ thống tiến bộ phân lớp là một sự thay đổi lớn so với các platformer tuyến tính. Ngay sau đó, các trò chơi như Castlevania: Symphony of the Night đã áp dụng thiết kế thế giới mở tương tự, và thuật ngữ “Metroidvania” ra đời. Từ một game có thể chỉ là một sản phẩm đơn lẻ, Metroid đã khai sinh ra một tiểu thể loại game hoàn toàn mới. Các game Metroidvania hiện đại tiêu biểu có thể kể đến như Ori and the Blind Forest và Hollow Knight.
Tạo hình Samus Aran trong game Metroid, biểu tượng của thể loại Metroidvania.
Là một tựa game kinh điển của hệ máy NES, Metroid đã giới thiệu Samus Aran đến với thế giới và thiết lập các nguyên tắc cơ bản của thể loại Metroidvania.
3. Rogue (1980): Ông Tổ Của Dòng Game Roguelike Độc Đáo
Rất lâu trước khi các game roguelike trở thành những tựa game indie phổ biến nhất trên thị trường, chúng ta đã có Rogue, ra mắt vào năm 1980. Trò chơi này đã giới thiệu các khái niệm permadeath (chết vĩnh viễn), hầm ngục được tạo ngẫu nhiên (procedurally generated dungeons) và chiến đấu theo lượt. Mỗi lần chơi là độc nhất và cuối cùng. Nếu chết một lần, bạn sẽ phải bắt đầu lại từ đầu.
Mặc dù đồ họa của bản gốc không phải là đẹp nhất, nhưng vòng lặp gameplay mà nó tạo ra lại gây nghiện và dần dần thu hút được một lượng lớn người hâm mộ trung thành. Chính vòng lặp gameplay cốt lõi đó đã tạo ra vô số các game roguelike độc lập như Spelunky, Hades và The Binding of Isaac, chứng minh sức ảnh hưởng to lớn của một tựa game khai sinh thể loại mới này.
Hình ảnh tổng hợp từ game Rogue, ông tổ của dòng game roguelike.
Ảnh chụp màn hình gameplay của Rogue, game với dungeon ngẫu nhiên.
Giao diện đồ họa đơn giản của game Rogue, tiên phong thể loại roguelike.
Cảnh chiến đấu theo lượt và permadeath đặc trưng của Rogue.
Vào đầu những năm 1980, một trò chơi máy tính đã xuất hiện và thay đổi vĩnh viễn thế giới game giả tưởng. Các căn phòng được tạo ngẫu nhiên có nghĩa là mỗi cuộc hành trình vào Hầm ngục Doom đều là độc nhất.
4. Pokémon Red/Blue (1996): Định Nghĩa RPG Thu Thập Quái Vật
Khi Pokémon Red và Blue ra mắt vào năm 1996, thương hiệu này đã ngay lập tức gặt hái thành công. Nó đã phổ biến một loại hình game mới xoay quanh việc thu thập, huấn luyện và chiến đấu với các sinh vật. Mặc dù các game RPG đã tồn tại vào thời điểm đó, Pokémon đã tạo ra một thể loại tập trung vào việc bắt quái vật thay vì tìm kiếm vật phẩm hoặc vũ khí.
Sau thành công của loạt phim anime, trò chơi thẻ bài và nhiều trò chơi điện tử, Pokémon đã trở thành một cái tên quen thuộc ở cả Nhật Bản và trên toàn thế giới. Mặc dù The Pokémon Company không có bằng sáng chế rõ ràng về thể loại trò chơi điện tử này, nhưng họ rất bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình, do đó không có nhiều studio tạo ra các tựa game cạnh tranh trực tiếp. Tựa game gần đây nhất nổi lên trong thể loại này là Palworld, nhưng một số tựa game khác ít vướng mắc pháp lý hơn là Temtem, Nexomon và Ni no Kuni.
Hình ảnh các Pokémon biểu tượng trong phiên bản Red và Blue.
Pokémon Red Version đã giới thiệu hàng triệu game thủ đến thế giới Kanto, nơi những Charmander, Pikachu và Mewtwo lần đầu tiên được khám phá. Qua những cuộc phiêu lưu, trận chiến và giao dịch thú vị, người huấn luyện có thể tiếp cận 150 Pokémon.
Bìa game Pokémon Blue, phiên bản song sinh định hình dòng RPG thu thập quái vật.
Hình ảnh quảng bá cho Pokémon Blue, thể hiện sự đa dạng của Pokémon.
Pokémon Blue Version đã giới thiệu hàng triệu game thủ đến thế giới Kanto, nơi những Charmander, Pikachu và Mewtwo lần đầu tiên được khám phá. Qua những cuộc phiêu lưu, trận chiến và giao dịch thú vị, người huấn luyện có thể tiếp cận 150 Pokémon.
5. Demon’s Souls (2009): Khởi Đầu Cho Thể Loại Soulslike Đầy Thử Thách
Demon’s Souls, phát hành năm 2009, đã kết hợp phong cách giả tưởng đen tối với một trong những hệ thống chiến đấu khắc nghiệt nhất từng được tạo ra. Có rất nhiều game khó trước series Souls. Tuy nhiên, FromSoftware đã tiếp cận trò chơi của họ một cách khác biệt. Họ muốn trò chơi của mình khó hết mức có thể để vượt qua, buộc người chơi phải nắm vững hệ thống vũ khí phức tạp và cơ chế chiến đấu của game.
Các game Soulslike nổi tiếng với kẻ thù cực kỳ khó nhằn và thường là lối chiến đấu chậm rãi, đòi hỏi người chơi phải ra đòn chính xác. Giới game thủ coi thể loại này là một bài kiểm tra kỹ năng thực sự. Sau Demon’s Souls, công thức “Souls” dần được hoàn thiện qua bộ ba Dark Souls, Bloodborne và Elden Ring, mở rộng thêm dựa trên khuôn mẫu ban đầu. Ngay sau đó, các studio khác cũng làm theo, tạo ra các game “Soulslikes” như Nioh hay Sekiro: Shadows Die Twice. Ngay cả các tựa game như Star Wars Jedi: Fallen Order và Lies of P cũng đã trực tiếp tuyên bố rằng các game của họ tri ân lối chiến đấu hoặc bối cảnh kiểu Demon’s Souls.
Những Tựa Game Phá Vỡ Mọi Khuôn Mẫu
Mỗi trong số năm trò chơi này không chỉ định nghĩa một series cụ thể; chúng đã hoàn toàn phá vỡ khuôn mẫu và trở thành một thể loại hoàn toàn mới. Từ lối chơi FPS góc nhìn thứ nhất của Wolfenstein 3D, sự khám phá phi tuyến tính của Metroidvania, tính ngẫu nhiên và chết vĩnh viễn của Roguelike, đến việc thu thập sinh vật trong RPG quái vật của Pokémon, và thử thách cực độ của Soulslike, những tựa game này đã viết lại các quy tắc, thiết lập các tiêu chuẩn mới và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà phát triển. Chúng minh chứng cho sức sáng tạo không giới hạn và khả năng thay đổi ngành công nghiệp game mãi mãi.
Bạn nghĩ tựa game nào đã có sức ảnh hưởng tương tự? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!