Video game không chỉ là một hình thức giải trí đơn thuần – chúng có sức mạnh định hình con người bạn. Với một người lớn lên cùng thế giới game, chúng không chỉ là một sở thích, mà còn là những người thầy, người bạn đồng hành và tấm gương phản chiếu những khía cạnh của bản thân mà tôi chưa từng hiểu rõ.
Có năm tựa game đã không chỉ để lại ấn tượng sâu sắc mà còn mang đến những bài học quý giá. Mỗi trò chơi đều đến vào đúng thời điểm trong cuộc đời tôi và theo cách riêng của mình, chúng đã thay đổi tôi. Đây không chỉ là danh sách những tựa game hay mà còn là một lời tri ân chân thành đến những trò chơi định hình con người, giúp tôi trưởng thành và dạy tôi cách sống.
Những nhân vật game biểu tượng như Joel của The Last of Us, Edward Kenway của Assassin's Creed và McLaren P1, đại diện cho sức ảnh hưởng của trò chơi điện tử.
1. Deus Ex: Human Revolution – Tương lai do bạn kiến tạo
Tôi đang học lớp sáu khi Deus Ex: Human Revolution thay đổi cách tôi nhìn nhận game – và thành thật mà nói, cả thế giới. Với sự khôn ngoan vô hạn của tuổi 12, tôi không hiểu sao lại chơi The Missing Link trước – một gói DLC tuyệt vời theo mọi nghĩa. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên tôi tiếp xúc với một game RPG hành động nghiêm túc, có chiều sâu về lựa chọn. Lúc đó, tôi chỉ mới bắt đầu khám phá ý nghĩa của từ “AAA” trong ngành game, và đây là một tựa game không chỉ cho phép tôi chơi mà còn buộc tôi phải đưa ra quyết định. Đó là lần đầu tiên một trò chơi thực sự khiến tôi cảm thấy mình là nhân vật chính, trong một thế giới nơi các lựa chọn vừa mang tính cơ học vừa mang tính triết học sâu sắc.
Tôi đã học cách thấu hiểu con người, đọc vị họ và nói những gì họ cần nghe – không phải theo cách thao túng, mà là một kỹ năng thực sự về trí tuệ cảm xúc. Triết lý cốt lõi của trò chơi – “Luôn có một con đường khác” – đã thay đổi cách tôi tiếp cận các vấn đề. Khi tôi khám phá, học hỏi, thích nghi và tìm kiếm mọi ngóc ngách của các khu vực để tìm những con đường thay thế, tôi đã khám phá ra những truyền thuyết ẩn giấu, lắng nghe những lời thì thầm về một thế giới đang đứng trên bờ vực của một điều gì đó đen tối và không thể đảo ngược.
Khi tôi cuối cùng đạt đến các kết thúc khác nhau, tôi nhận ra mình đang quyết định tương lai và các giá trị của nhân loại. Thế giới dystopia ảm đạm, nhuốm màu vàng kim trước mắt tôi đã khiến tôi suy nghĩ kỹ về loại thế giới mà tôi muốn sống. Ngày hôm đó, tôi đã hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của chủ nghĩa môi trường, cái giá mà sự tiến bộ không kiểm soát có thể gây ra, và việc sự thao túng có thể dễ dàng ngụy trang thành lựa chọn như thế nào. Deus Ex không chỉ biến tôi thành một game thủ giỏi hơn – nó biến tôi thành một người có nhận thức hơn.
Adam Jensen, nhân vật chính cyborg trong Deus Ex: Human Revolution, với bối cảnh tương lai và các yếu tố công nghệ tiên tiến.
2. Sekiro: Shadows Die Twice – Vươn lên và hoàn thiện bản thân
Tôi luôn yêu thích sự tự do của những trò chơi mang đến nhiều lựa chọn vũ khí, bộ giáp và các kiểu xây dựng nhân vật khác nhau để thử nghiệm. Và mặc dù tôi không phải là một người hâm mộ trung thành của FromSoftware cho đến khi Elden Ring “tái tạo” bộ não của tôi, tôi vẫn hiểu tại sao công thức Soulsborne của họ lại được yêu thích. Vì vậy, khi tôi nhận ra Sekiro: Shadows Die Twice không hề cung cấp bất kỳ điều gì trong số đó – không bộ giáp, không đa dạng vũ khí, chỉ một thanh katana từ đầu đến cuối – tôi đã bị cuốn hút. Tôi không chơi game này cho đến năm 2020, nhưng bài học mà nó khắc sâu vào tôi chưa bao giờ phai nhạt.
Không có công cụ để dựa vào và không có chỗ dựa để vịn vào, tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự cải thiện. Không thể ẩn mình sau những trang bị quá mạnh – chỉ có tôi, thanh kiếm của tôi và thử thách không ngừng từ kẻ thù tiếp theo. Mỗi lần ngã xuống, tôi lại đứng dậy, chỉ để ngã một lần nữa – cho đến khi chính những cú ngã đó trở thành một phần của nhịp điệu. Không có lối tắt, không có chiến lược “lách luật” nào. Lựa chọn thực sự duy nhất là phát triển bản thân để vượt qua những khó khăn phía trước, không chỉ trong game mà còn trong cách tôi đối diện với cuộc sống bên ngoài. Sekiro đã dạy tôi rằng đôi khi, không có gì để đổ lỗi ngoài những thiếu sót của chính mình, và cách duy nhất để tiến về phía trước là trưởng thành.
Hơn bất kỳ game Soulsborne nào khác, Sekiro luôn hiện hữu trong trái tim tôi. Không phải vì tôi đã đánh bại nó, mặc dù đó chắc chắn là một huy hiệu danh dự, mà vì nó đã cho tôi thấy sức mạnh của sự tự lực. Không có sự dẫn dắt. Không có lối thoát. Chỉ là một bài học rằng khi bạn loại bỏ mọi lời bào chữa, điều còn lại là con người mà bạn buộc phải trở thành.
Nhân vật chính Sekiro trong tư thế chiến đấu, thể hiện sự kiên trì và quyết tâm vượt qua thử thách khó khăn trong game.
3. Gone Home – Hãy để tình yêu là tình yêu
Tôi là một thiếu niên đang trong giai đoạn chuyển mình vào tuổi dậy thì khi Gone Home tìm đến cuộc đời tôi. Tôi vừa bước vào thế giới của những game “lớn” hơn sau khi cuối cùng cũng sở hữu được chiếc card đồ họa ATI Radeon HD 5670 mà tôi hằng mơ ước. Tôi không thể nhớ Gone Home đã đến với máy tính của mình như thế nào, nhưng tôi sẽ luôn biết ơn vì điều đó. Đây là một trong những game indie đầu tiên tôi từng chơi – và nó đến vào thời điểm tôi là một phần của thế hệ đang sống giữa Đông và Tây, lớn lên xem TV Mỹ và Anh trong khi vẫn gắn liền với văn hóa Ấn Độ. Trong thế giới tiền-“woke”, tiền-“thanh trừng” đó, ý tưởng về sự nhạy cảm đối với các bản dạng bị gạt ra ngoài lề vẫn còn ở giai đoạn sơ khai.
Ban đầu, tôi mong đợi một cuộc phiêu lưu kinh dị – thời tiết bão tố, sàn nhà ọp ẹp, một căn biệt thự ma quái không có ai ở nhà. Thế nhưng, khi tôi di chuyển từ phòng này sang phòng khác, tôi bắt đầu nhận ra mình không khám phá một câu chuyện ma, mà là một điều gì đó nhân văn hơn nhiều. Thông qua những trang nhật ký, những ghi chú nguệch ngoạc và những lá thư, tôi bắt đầu ghép nối câu chuyện về em gái mình, Sam, và tình yêu đang lớn dần của cô bé dành cho Lonnie, một cô gái khác ở trường. Khi tôi đọc những dòng chữ của họ, tôi thấy mình ủng hộ họ mà không hề nhận ra mình đang vượt qua những ranh giới vô hình mà tôi không hề biết đã được vẽ ra trong tâm trí mình.
Đó là lần đầu tiên tôi thực sự cảm nhận được thông điệp của sự chấp nhận. Tôi đã tận mắt chứng kiến rằng tình yêu không cần sự xác nhận – nó đơn giản là tồn tại. Rằng, bất kể giữa ai, tình yêu vẫn nở rộ theo cùng một cách, vẫn gây nhức nhối theo cùng một cách, và vẫn có ý nghĩa như nhau. Đến khi Sam rời nhà để ở bên Lonnie, tôi không chỉ rưng rưng nước mắt – tôi đã trở nên khác biệt. Gone Home không thuyết giáo. Nó chỉ cho tôi thấy. Và khi làm như vậy, nó đã dạy tôi xem xét lại những định kiến cá nhân, học cách bỏ đi những quan niệm sai lầm, lắng nghe, và trên hết, hãy để tình yêu là tình yêu.
Căn phòng vắng lặng trong Gone Home, nơi câu chuyện về tình yêu và sự chấp nhận dần hé lộ qua những món đồ vật.
4. The Last of Us Part II – Sự ăn mòn của hối tiếc
The Last of Us là một tựa game phi thường, chắc chắn rồi, nhưng chính Part II mới là thứ đã làm tôi tan nát. Tôi chơi nó vào ngày phát hành năm 2020, ở đỉnh điểm của đại dịch, khi thế giới tĩnh lặng, và sự im ắng bên ngoài phản chiếu nỗi nặng trĩu mà tôi cảm thấy bên trong. Nhưng game này… game này không phải là thứ tôi có thể cày liên tục. Tôi sẽ ngồi xuống chơi, chỉ để thấy tay cầm của mình nặng hơn sau mỗi giờ trôi qua. Càng chơi, nỗi đau buồn càng thấm sâu vào tôi, cho đến khi tôi phải dừng lại – không phải vì game không tuyệt vời, mà vì nó quá sức. Nó buộc tôi phải đối mặt với những cảm xúc mà tôi chưa sẵn sàng đối mặt.
Điều mà The Last of Us Part II đã dạy tôi là một điều mà không một tác phẩm nghệ thuật nào từng có – rằng hối tiếc là thứ cảm xúc ăn mòn nhất mà một người có thể mang theo. Nó không chỉ ám ảnh bạn – nó vặn vẹo bạn. Nó đầu độc những lựa chọn, những mối quan hệ và ý thức về bản thân của bạn. Sự sa ngã của Ellie không phải là về sự trả thù; đó là về sự thối rữa chậm chạp của một thứ gì đó chưa được giải quyết, và cách sự thối rữa đó lan rộng cho đến khi không còn lại gì ngoài nỗi đau. Thông điệp đó không chỉ chạm đến tận đáy lòng mà còn xông vào và đòi hỏi sự thay đổi. Nó đã cho tôi động lực cần thiết để hàn gắn một mối quan hệ trong cuộc đời mình mà tôi đã để nó mục nát quá lâu.
Dấu hiệu biết ơn lớn nhất mà tôi có thể dành cho trò chơi này là sự vĩnh cửu, bằng cách khắc hình con bướm đêm của Ellie lên da mình. Một lời nhắc nhở về những gì đã mất, những gì đã tìm thấy và những gì không bao giờ được coi là hiển nhiên nữa.
Ellie trong The Last of Us Part II với ánh mắt chất chứa nỗi đau và sự hối tiếc, biểu tượng cho hành trình tìm kiếm sự trả thù và hệ quả của nó.
5. Life is Strange – Chọn điều đúng đắn, dù khó khăn
Khi tôi bước đi trong đôi giày của Max Caulfield dọc hành lang Học viện Blackwell, với tiếng nhạc To All of You của Syd Matters vang vọng nhẹ nhàng trong nền, tôi biết mình sẽ yêu Life is Strange. Tôi thật may mắn – mỗi tập phim đều đã được phát hành khi tôi bắt đầu chơi, nên tôi được trải nghiệm toàn bộ cuộc hành trình mà không bị gián đoạn, trong vòng hai ngày đáng nhớ. Gần đây hơn, tôi có niềm vui giới thiệu phiên bản remastered cho người bạn đời mới làm quen với game của mình và chứng kiến cô ấy cũng yêu sâu sắc thế giới của Max và Chloe như tôi từng yêu.
Tuy nhiên, không gì có thể sánh bằng lần chơi đầu tiên đó. Life is Strange không phải về những trận chiến hoành tráng hay những kịch tính quá mức – nó về những trái tim tan vỡ thầm lặng, những khuyết điểm của con người và những loại quyết định ở lại với bạn rất lâu sau khi phần credit kết thúc. Những lựa chọn của Max, dù lớn hay nhỏ, đều tạo ra những gợn sóng khắp trò chơi. Và đó là lần đầu tiên tôi thực sự hiểu rằng một nhân vật được xây dựng tốt không cần phải cứu thế giới để để lại dấu ấn – họ chỉ cần thành thật.
Khi tôi đi đến quyết định cuối cùng, lựa chọn giữa cả một thị trấn và người bạn yêu thương nhất, tôi đã đứng hình. Đó là một trong những lựa chọn đạo đức khó khăn nhất mà tôi từng phải đối mặt trong một trò chơi. Khoảnh khắc đó đã dạy tôi rằng sức mạnh không phải lúc nào cũng ồn ào hay chiến thắng – nó thầm lặng, đầy đau đớn và cần thiết. Làm điều đúng đắn không phải lúc nào cũng mang lại cảm giác dễ chịu. Nhưng đó là điều định nghĩa con người bạn.
Max Caulfield và Chloe Price của Life is Strange, đại diện cho những lựa chọn đạo đức khó khăn và tình bạn sâu sắc định hình cuộc sống.
Những Giá Trị Vĩnh Cửu Mà Game Để Lại
Nhìn lại những trò chơi này, thật khó để không xúc động. Chúng đã cho tôi nhiều hơn là kỹ năng hay những câu chuyện – chúng đã cho tôi góc nhìn, mục đích và sự hiểu biết sâu sắc hơn về con người tôi. Không phải mọi trò chơi đều cần phải thay đổi cuộc đời, nhưng khi một trò chơi làm được điều đó, nó sẽ ở lại với bạn mãi mãi. Đây không chỉ là những pixel và đa giác – chúng là những trải nghiệm cá nhân sâu sắc đã giúp tôi điều hướng quá trình trưởng thành. Chúng nhắc nhở tôi phải tử tế hơn, mạnh mẽ hơn và tự nhận thức hơn. Và vì điều đó, tôi sẽ luôn biết ơn. Bởi vì đôi khi, quá trình trưởng thành không chỉ diễn ra trong cuộc sống – nó diễn ra trên màn hình, từng bài học một.
Bạn đọc có những tựa game nào đã định hình cuộc đời bạn không? Hãy chia sẻ những câu chuyện và bài học của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!